Απολλώνιοι Αγώνες

Οι Απολλώνιοι Αγώνες ή Απολλώνια όπως επικράτησε, ήταν μια ετήσια αθλητική διοργάνωση αγωνισμάτων στίβου κυρίως,^[1] που διεξαγόταν στη Σμύρνη από το 1904 με διοργανωτή τον Απόλλωνα Σμύρνης.^[2] Διεξήχθησαν δέκα (10) φορές και συμμετείχαν σχεδόν όλα τα αθλητικά σωματεία της Σμύρνης, εκτός των τουρκικών.

Ιστορικό[επεξεργασία]

Οι Πανιώνιοι Αγώνες είχαν ξεκινήσει από το 1896, το έτος της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα και διοργανωνόταν από τον Πανιώνιο Γυμναστικό Σύλλογο Σμύρνης στο στάδιο του Μπουρνόβα, ενός προαστίου της Σμύρνης. Ο Απόλλων που αποτελούσε τον άλλο μεγάλο ελληνικό σύλλογο της πόλης διεκδίκησε τη συνδιοργάνωσή τους το 1898, χωρίς όμως να γίνει δεκτό από τον Πανιώνιο.

Οι Πανιώνιοι Αγώνες λειτούργησαν ως κίνητρο για να διοργανώσει το 1904 τους Απολλώνιους Αγώνες ο Απόλλων, σε μια προσπάθεια να πάρει τα αθλητικά σκήπτρα στην πόλη. Με αφορμή μια μεγάλη διένεξη τον Μάρτιο του 1904 ο Απόλλωνας αποφασίζει να μην συμμετάσχει στους 8ους Πανιώνιους Αγώνες. Η αιτιολόγία ήταν ότι ο Απόλλων αμφισβητούσε το έτος ίδρυσης του Πανιωνίου θεωρώντας ότι είναι το 1898 και όχι το 1890 που ιδρύθηκε ο καλλιτεχνικός σύλλογος Ορφεύς Σμύρνης. Από την άλλη ο Απόλλων ισχυρίζονταν ότι από της συστάσεώς του έδρασεν εξ ίσου καλλιτεχνικώς και αθλητικώς, άρα είναι ο αρχαιότερος στη Σμύρνη. Ο λόγος όμως ήταν οτι ο Απολλων ήθελε να είναι συν-διοργανωτής των Πανιώνιων Αγώνων.

Ετσι, τον Απρίλιο του 1904 διοργανώνονται στο στάδιο του Μπουρνόβα τα πρώτα “Απολλώνια” με συμμετοχή,^[3] εκτός από τον διοργανωτή του «Γυμναστικού συλλόγου Απόλλωνα Σμύρνης» και του “Α.Ο. Μπουρνόβα», καθώς και της “Αθλητικής ‘Ενωσης Σμύρνης”. Το τελετουργικό περιελάβανε τον ύμνο του Απόλλωνα και αρχαιοελληνικές εκδηλώσεις.

Την επιτροπή των αγώνων αποτελούσαν οι: Σωκράτης Σολομωνίδης, Χρήστος Αθανασούλας, Ξενοφών Δήμας, Κων/νος Κοτζιάς, Πέτρος Μπόσκοβικ, Α. Βαντερζέ και Ρίτσαρντ Γουίττες.^[4] Η ελλανόδικος επιτροπή απαρτιζόταν από τους Νίκο Σταυρίδη (πρόεδρο του Απόλλωνα), Ε. Φιντάο και Δ. Γουίττες. Οι αγώνες αυτοί ήταν υπό την επίβλεψη του νομάρχη Σμύρνης, Κιαμήλ πασά.

Η έναρξη των πρώτων “Απολλώνιων” έγινε με παρέλαση όλων των αθλητών υπό τους ήχους εμβατηρίων, που έπαιζε η ορχήστρα του Απόλλωνα με διευθυντή τον αρχιμουσικό Ι. Μαγλή. Ο «Απόλλωνας Σμύρνης» έλαβε μέρος με 54 αθλητές. Οι αγώνες είχαν πολυπολιτισμικές αναφορές καθώς συμμετείχαν Έλληνες, Αρμένιοι, Γάλλοι και Άγγλοι Λεβαντίνοι. Έπαθλα ήταν χρήματα, τουφέκια, ασημένιες πλάκες, κυάλια, παπούτσια και αρχαιοελληνικά αγάλματα.^[5]

Τους αγώνες παρακολούθησαν περίπου 2.000 θεατές που ταξίδεψαν από τη Σμύρνη με ειδικά δρομολόγια του τρένου. Οι δύο ημέρες του προγράμματος περιλάμβαναν πλήρες πρόγραμμα με αγωνίσματα στίβου (δρόμοι, άλματα, ρίψεις), αγώνα ανωμάλου δρόμου 10.000 μ., ποδηλασία 17 χλμ, και χιουμοριστικά αγωνίσματα (τσουβαλοδρομίες κλπ). ^[6]

Επειδή όμως τις ίδιες ημέρες διεξάγονταν και οι Πανιώνιοι Αγώνες από τον Πανιώνιο στο ίδιο στάδιο, ξέσπασε μια αντιζηλία μεταξύ των δύο σωματείων. Οι παράγοντες κλήθηκαν να εξηγήσουν γιατί δεν διοργανώθηκαν κοινοί αγώνες, και υπήρξε σύγκριση των επιδόσεων που πέτυχαν οι αθλητές στις δύο διοργανώσεις, όπως προκύπτει από σχετικά δημοσιεύματα.^[7] Με τα Απολλώνια, ο Απολλώνας αμφισβήτησε επίσημα την αρχαιότητα του Πανιωνίου και την ιστορική συνέχεια με τον Ορφέα. Συγκρτικά πάντως σε σχέση με τους Πανιώνιους Αγώνες, τα Απολλώνια θερούνταν μικρότερης εμβέλειας.

Τον Αύγουστο του 1919 η Σμύρνη βρίσκονταν υπό ελληνική διοίκηση και οι συγκεκριμένοι Αγώνες εορτάστηκαν ιδιαίτερα με την παρουσία και του στρατηγού Κωνσταντίνου Νίδερ. Οι αγώνες άρχισαν την Κυριακή 25 Αυγούστου 1919.

Πολλές φορές τους παρακολουθούσαν εκπρόσωποι του ΣΕΓΑΣ και της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Κάποια από τα αγωνίσματα των Απολλώνιων ήταν τα εξής:

Ελεύθερο ακόντιο
Σακκοκδρομία
Δρόμος 100 μέτρων
Σκυταλοδρομία προσκοπική
Δρόμος μετ΄ εμποδίων
Ελληνορωμαϊκή πάλη
Άλμα τριπλούν
Δρόμος Προσκόπων
Άρση βαρών
Μονόζυγο, δίζυγο
Κρίκοι
Αναρρίχησις επί κάλω
Λεμβοδρομία
Δρόμος Προσκόπων μετ΄ εμποδίων
Άλμα επί κοντώ

Τα Απολλώνια τελέστηκαν στην Σμύρνη με εξαιρετική επιτυχία,^[8] συνολικά δέκα φορές από το 1904. Στους αγώνες αυτούς λάμβαναν μέρος σχεδόν όλα τα αθλητικά σωματεία της Σμύρνης, ελληνικά, αρμένικα, εβραϊκά, λεβαντίνικα, εκτός από τα τουρκικά. Συμμετείχαν σπουδαίοι αθλητές του σμυρναϊκού αθλητισμού όπως οι Θεολόγος Αναστάσογλου, Ματθαίος Δεσποτόπουλος .

Στάδιο διεξαγωγής[επεξεργασία]

Από το 1904 ως το 1909 οι αγώνες διεξάγονταν στο στάδιο του Παραδείσου του Μπουρνόβα, ενός προαστίου της Σμύρνης, όπου αγωνίζονταν ο Πανιώνιος. Το 1910 ο Απόλλων έχτισε δικό του γήπεδο στο Ορφανοτροφείο και από το 1916 οι Αγώνες γίνονταν στο Στάδιο Απολλωνος, ενα μεγάλο και σύγχρονο γυμναστήριο στην συνοικία του Αγίου Τρύφωνα, κοντά στο φημισμένο θέατρο της Σμύρνης «Τερψιθέα».

1904 ως 1909: Στάδιο Παραδείσου, Mπουρνόβας, Σμύρνη
1910 ως 1916: Γήπεδο Ορφανοτροφείου, Σμύρνη
1916 ως 1921: Στάδιο Απόλλωνος, Αγίου Τρύφωνα, Μπέλα Βίστα, Σμύρνη

Α' Απολλώνιοι Αγώνες[επεξεργασία]

Την ίδια περίοδο περίπου (23 και 26 Απριλίου 1904) διεξήχθησαν μαζί με τους Πανιώνιους Αγώνες τα "Α΄ Απολλώνια" στο Στάδιο Βουρνόβα όπου γίνονταν οι Πανιώνιοι αγώνες ως το 1903. Συμμετέχοντες ήταν: Απολλων Σμύρνης, ΑΟ Μπουρνόβα, ΑΕ Μπουρνόβα (Union Sportive) και Ομιλος Ερετών Σμύρνης.

Τα Α΄ Απολλώνια περιλάμβαναν, σύμφωνα με το πρόγραμμα, διάφορα αγωνίσματα, όλα με κανονισμούς του ΣΕΓΑΣ όπως αναφερόταν, ως εξής:

Α΄ ημέρα (23/4/1904): 100μ, 200μ, 400μ, 1500μ, 110μ εμπ, 1000μ βάδην, σφαίρα, τριπλούν, αγώνες ποδηλατοδρομίας μίας στροφής, πέντε στροφών, 3000μ και κατά ζεύγη, άρση βαρών μίας χειρός, ασκήσεις δίζυγου και "ισχύος κύπελλον-ελκυστίνδα κατά σωματεία και καθ' ομάδας ανά πέντε", 60μ δρόμος εντός σάκκων.
Β΄ ημέρα (26/4/1904): 800μ, 10χλμ, μήκος, επί κοντώ, ύψος, δίσκος, ποδηλασία παρηγορίας τριών στροφών και 17χλμ (Μπουρνόβας-Μπουνάρμπασι με επιστροφή), άρση βαρών δύο χειρών, μονόζυγο, δίζυγο (συμπλέγματα), κρίκοι, αναρρίχησις επί κάλω και λεμβοδρομία 1,5 μιλίου δίκωπος (Όμιλος Ερετών) στο κτίριο Αλιότη, βλ. "Α΄ Απολλώνια", εφ. "Αμάλθεια" 1/4/1904.

Ταυτόχρονα έγιναν οι Δ΄ Σχολικοί Αγώνες στο ίδιο γήπεδο, στα αγωνίσματα: 100, 400, 800, ύψος, μήκος, δίσκος και διελκυστίνδα.