Εθνικισμός στην αρχαιότητα
Σύμφωνα με την αρχεγονική θεωρία περί εθνικισμού, η ύπαρξη εθνών και ο εθνικισμός είναι ένα αρχαίο φαινόμενο. Διαφορετική άποψη έχει η μοντερνική θεωρία (modernism) περί εθνικισμού, που προτείνει ότι αυτός είναι ένα πρόσφατο κοινωνικό φαινόμενο που για την ύπαρξή του χρειάζεται τις κοινωνικοοικονομικές δομές της σύγχρονης κοινωνίας. Υπάρχει επίσης η σχολή του εθνοσυμβολισμού (αγγλ. ethnosymbolism) που εξηγεί τον εθνικισμό ως ένα δυναμικό, εξελικτικό φαινόμενο και τονίζει τη σημασία των συμβόλων, των μύθων και των παραδόσεων στην ανάπτυξη των εθνών και του εθνικισμού.[1] Η τελευταία θεωρία, που υποστηρίχθηκε κυρίως από τον Anthony Smith, θεωρείται μια μετριοπαθής μορφή του αρχεγονισμού.[2] Η αντιπαράθεση μεταξύ "μοντερνιστών" και "αρχεγονιστών" οφείλεται εν μέρει στους διαφορετικούς ορισμούς που δίνουν στο έθνος. Οι κυριώτεροι μοντερνιστές τονίζουν τη μαζική δημόσια κουλτούρα και κάποια έννοια ισότητας μεταξύ των πολιτών. Οι αρχεγονιστές δίνουν έμφαση στη σημασία της εθνικής ταυτότητας, και στους κοινούς μύθους, παραδόσεις και γλώσσα.[3]
Υπάρχουν αρκετοί μελετητές που ερευνούν τον εθνικισμό σε διάφορους λαούς της αρχαιότητας, όπου κατά την άποψή τους υπήρχαν έθνη-κράτη. Ο όρος "εθνικισμός" χρησιμοποιείται και για αρχαία έθνη, για παράδειγμα σε σχέση με την αρχαία Ελλάδα. Σύμφωνα με τον Hedva Ben-Israel, καθηγητή ιστορίας του Hebrew University του Ισραήλ, σε τέτοιες περιπτώσεις ο συγγραφέας πρέπει να εξηγεί την άποψή του για τις αρχές του εθνικισμού, διαφορετικά ο όρος δεν έχει νόημα για έναν αναγνώστη που πιστεύει ότι ο εθνικισμός προέκυψε τον 18ο αιώνα.[4] Σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας Doron Mendels, μπορεί κανείς να αναφέρεται σε εθνικισμό στην αρχαιότητα, αλλά όχι με την ίδια έννοια που έχει στη σύγχρονη εποχή. Ο ίδιος παραλληλίζει τη χρήση του όρου "εθνικισμός" για την αρχαιότητα με τον όρο "ιμπεριαλισμός". Δηλαδή, ενώ δεν υπήρχε ο όρος στην αρχαία Ρώμη, υπήρχε όμως το imperium. [5]
Στους υποστηρικτές του εθνοσυμβολισμού και αρχεγονισμού περιλαμβάνονται οι Στήβεν Γκρόσμπυ και Anthony Smith, οι οποίοι πιστεύουν στην αρχαία προέλευση των εθνών, και ο Adrian Hastings, ο οποίος πιστεύει ότι η προέλευση των εθνών βρίσκεται στο Μεσαίωνα.[6] Θεμελιώδες έργο του Hastings είναι το "The Construction of Nationhood: Ethnicity, Religion and Nationalism" (1997), όπου αντικρούεται η μοντερνιστική θεωρία των E. Hobsbawm, E. Gellner, J. Breuilly και B. Anderson και προτείνεται ότι έθνη υπήρχαν στην Ευρώπη πολύ πριν τον 18ο αιώνα.[7] Μερικοί μελετητές βρίσκουν την έναρξη του εθνικισμού και της εθνικής συνείδησης μερικών ευρωπαϊκών εθνών στον 16ο αιώνα.[8]
Ένας από τους σύγχρονους υποστηρικτές της αρχαιότητας των εθνών και του εθνικισμού είναι ο Αζάρ Γκατ (Azar Gat}, καθηγητής ιστορίας στο πανεπιστήμιο του Tel Aviv, ο οποίος ασκεί κριτική στην κυρίαρχη μοντερνιστική θεωρία.[9] Αντικρούοντας τον Anderson που διατύπωσε την έννοια των "φαντασιακών κοινοτήτων", πιστεύει ότι οι κοινότητες αυτές δεν γεννήθηκαν από τη βιομηχανία της τυπογραφίας αλλά από τον προφορικό λόγο και μέσω των θρησκευτικών τελετουργιών. Κατά την άποψή του οι θρησκείες διέδωσαν τις εθνικές ιδέες και ήταν οργανωμένες σε εθνική βάση. Αυτό ήταν εμφανές στο διαχωρισμό των προτεσταντικών, των καθολικών και των ορθόδοξων εκκλησιών.[10] Ο Γκατ δεν συμφωνεί με τη μοντερνιστική άποψη ότι οι προ-μοντέρνες αυτοκρατορίες ήταν δομές όπου εξουσίαζε μια ελίτ που αδιαφορούσε για την εθνική σύνθεση των υπηκόων της. Στην πραγματικότητα, οι αυτοκρατορίες ήταν πράγματι δομές εξουσίας κάποιων ελίτ, αλλά ταυτόχρονα, σχεδόν όλες βασίζονταν σε κάποιον κυρίαρχο εθνικό πυρήνα. Εκείνο που συνέβαινε είναι ότι οι περισσότερες εθνικές κοινότητες ήταν πολύ μικρές και αδύναμες ώστε να αποκτήσουν ένα δικό τους εθνικά ανεξάρτητο κράτος.[11]
Ο L.DeHaven King θεωρεί ότι τα τέσσερα κριτήρια με βάση τα οποία ο μοντερνιστής Anthony Smith κρίνει ότι τα έθνη είναι σύγχρονο φαινόμενο, αρμόζουν και στην η αρχαία Αίγυπτο. Δηλαδή, στην αρχαία Αίγυπτο υπήρχε η υπηκοότητα, η ενοποιημένη οικονομία, συγκεκριμένα σύνορα σε έναν κόσμο με παρόμοια συμπαγή έθνη, και υπήρχε μαζική εκπαίδευση. Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι αν και το έθνος ωρίμασε στη σύγχρονη εποχή, γεννήθηκε στην αρχαιότητα.[12]
Για την ρωμαϊκή αυτοκρατορία έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ήταν "το πλησιέστερο ανάλογο που ανευρίσκεται στην αρχαιότητα προς ένα εθνικό κράτος με τη σύγχρονη έννοια, με μια ενιαία γλώσσα και ένα ενιαίο σύστημα τοπικής κυβέρνησης και αστικό δίκαιο".[13] Στο The Oxford Companion to Classical Civilization αναφέρεται ότι η αντίσταση διαφόρων υπηκόων στις ελληνιστικές και στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία δεν μπορούν να γίνουν αντιληπτές σαν εθνικισμός με τη σύγχρονη έννοια, με εξαίρεση τους ιθαγενείς Αιγυπτίους υπό τους Πτολεμαίους, και τους Εβραίους της Ιουδαίας, που επαναστάτησαν τόσο κατά των Σελευκιδών όσο και κατά της Ρώμης.[14]
Κατά τον ιστορικό Caspar Hirschi, ο γερμανικός εθνικισμός έχει τις ρίζες του στον ρωμαϊκό ιμπεριαλισμό, και εμφανίζεται από τον 15ο αιώνα. [15][16]
Εθνικισμός αρχαίων Εβραίων[επεξεργασία]
Ένας από τους υποστηρικτές της αρχαιότητας του εβραϊκού έθνους και εθνικισμού είναι ο David Goodblatt, Αμερικανός καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του San Diego.[17] Αυτός πιστεύει ότι ο εθνικισμός υπήρχε πριν από τη σύγχρονη εποχή. Ως εθνική ταυτότητα ορίζει την πίστη σε κοινή καταγωγή και τη διαθεσιμότητα ενός κοινού πολιτισμού για μαζική κινητοποίηση. Ως εθνικισμό εννοεί την επίκληση εθνικής ταυτότητας σαν βάση για μαζική κινητοποίηση και δράση. Θεωρεί τη Βίβλο ως πηγή της εβραϊκής εθνικής ταυτότητας. Παρ’ ότι οι αρχαίοι Εβραίοι δεν ήταν περισσότερο εγγράμματοι από τους γείτονές τους, η εθνική τους αφήγηση ισχυροποιείτο με τις δημόσιες αναγνώσεις, μια κοινή πρακτική στην περιοχή της αρχαίας Μεσογείου. Κατά τον Goodblatt, παρ’ όλο που πολλοί αρχαίοι Εβραίοι δεν μιλούσαν την εβραϊκή γλώσσα, και μόνο η ύπαρξη της γλώσσας σε προφορική και γραπτή μορφή προκαλούσε την ιδέα της εβραϊκής εθνικής ταυτότητας. Ακόμα και οι αγράμματοι αναγνώριζαν τα σύμβολα του εβραϊκού αλφαβήτου. Αυτό τους έκανε να πιστεύουν ότι αποτελούν ένα έθνος διακριτό από τους γείτονες. Σημαντική θεωρεί και τη χρήση των ονομάτων Ισραήλ, Ιούδα και Σιών, και το ρόλο των ιερέων σαν οδηγών του έθνους. [18][19]
O Steven Weitzman όπως και ο Goodblatt πιστεύουν ότι ο εβραϊκός εθνικισμός ενισχύθηκε από το ότι οι Εβραίοι υπήρξαν υπήκοοι ξένων εθνών κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Η ξένη διοίκηση ώθησε τους Εβραίους να προβάλλουν την ιδέα ότι έχουν ρίζες στην αρχαιότητα, και να προβάλλουν "τα πάτρια" όπως έγραφε ο Φλάβιος Ιώσηπος, δηλαδή τις Γραφές, την εβραϊκή γλώσσα, το Ναό και τους ιερείς, και άλλες παραδόσεις που κληρονόμησαν από τους προγόνους τους.[20]
Άλλοι μελετητές, όπως οι Doron Mendels, Στ. Γκρόσμπυ και Aviel Roshwald, υποστηρίζουν επίσης την άνοδο ενός είδους εθνικισμού μεταξύ των αρχαίων Εβραίων. Το ίδιο υποστηρίζει και ο Goodblatt, δείχνοντας ότι ο εβραϊκός εθνικισμός εμφανίζεται στην αυτο-περιγραφή των Εβραίων της περιόδου του Δεύτερου Ναού (5ος - 1ος αι. πΧ). [21]
O Aviel Roshwald [22] πιστεύει στην αρχαιότητα των εθνικισμών και θεωρεί ότι οι αρχαίοι από τους μοντέρνους εθνικισμούς διαφέρουν στο ότι στη σύγχρονη εποχή κυριαρχεί «το ιδεώδες του πολιτικού αυτοπροσδιορισμού σαν αφηρημένο και διεθνώς εφαρμόσιμο μοντέλο». Κατά τον ίδιο, υπάρχουν αξιοσημείωτες ομοιότητες μεταξύ των αρχαίων Ισραηλιτικών και Ελληνικών αντιλήψεων για την κοινότητα και των σύγχρονων αντιλήψεων περί έθνους. Θεωρεί το κράτος-πόλη της αρχαίας Αθήνας ως έθνος και ως «φαντασιακή πολιτική κοινότητα». Ο Azar Gat θεωρεί επίσης ότι η αρχαία Αθήνα ήταν εθνικό κράτος-πόλη.[23][24]
Βιβλιογραφία[επεξεργασία]
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ "Nationalism", Stanford Encyclopedia of Philosophy, 1η έκδ. 2001, αναθεώρηση 2014
- ↑ Philip Schwyzer, "Nationalism in the Renaissance", online δημοσίευση Ιούν. 2016, σελ. 1
- ↑ Ben-Israel, H. (1992). Nationalism in Historical Perspective. Journal of International Affairs, 45(2), σ. 373
- ↑ Doron Mendels, The Rise and Fall of Jewish Nationalism, Wm. B. Eerdmans Publishing, 1997 κεφ. "Nationalism in the Hellenistic world ...", σ. 13 κ.ε.
- ↑ Jonathan Viger, “ L’émergence et la reproduction des nations : un essai bibliographique critique sur la réflexion théorique et l’analyse historique dans l’étude du nationalism”, Politique et Societes, Vol. 35, No 1, 2016, pp 125-144. Παράγρ. 2.
- ↑ Baycroft, T. (1999), Ανασκόπηση του Adrian Hastings, The Construction of Nationhood: Ethnicity, Religion and Nationalism. Cambridge: Cambridge University Press, 1997. 235 pp. £13.99. Nations and Nationalism, 5(1), 127-52.
- ↑ Philip Schwyzer (2016), σ. 2, 3, passim
- ↑ [Hanna Clutterbuck, Ανασκόπηση του βιβλίου Azar Gat, "Nations: The Long History and Deep Roots of Political Ethnicity and Nationalism", Cambridge, Cambridge University Press, 2012.]
- ↑ [Eric Storm, "A New Dawn in Nationalism Studies? Some Fresh Incentives to Overcome Historiographical Nationalism", European History Quarterly, 2018, Vol. 48 issue: 1, pp 113-129]
- ↑ Azar Gat, Alexander Yakobson, "Nations: The Long History and Deep Roots of Political Ethnicity and Nationalism",Cambridge University Press, 2013, σ. 5
- ↑ Lamont DeHaven King, "Nationalism, Modernity, and Ancient Egypt", American International Journal of Humanities and Social Science Vol. 2 No. 2; April 2016[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Sherwin-White, 1973, p. 159. Αναφέρεται στο Alexander Yakobson "Us and Them: Empire, Memory and Identity in Claudius' Speech ...", στο Doron Mendels (εκδ.), On Memory: An Interdisciplinary Approach, Peter Lang, 2007 σ. 20 Ο Yakobson θεωρεί ότι το "πλησιέστερο ανάλογο" (closest parallel) δεν σημαίνει πλήρη ταυτότητα.
- ↑ Antony Spawforth, λήμμα "nationalism", στο Simon Hornblower, Antony Spawforth, Esther Eidinow (εκδ.) The Oxford Companion to Classical Civilization, 2η έκδοση, 2014, σ. 540
- ↑ Mabry, T. J. (2013). Book Review: The Origins of Nationalism: An Alternative History From Ancient Rome to Early Modern Germany, by C. Hirschi. Comparative Political Studies, 46(6), 757–760. https://doi.org/10.1177/0010414013479101
- ↑ Grosby, S., Leerssen, J., & Hirschi, C. (2014). Continuities and shifting paradigms: A debate on Caspar Hirschi's 'The origins of nationalism'. Studies on National Movements, 2 Σελ. 2-13: Steven Grosby, Nationality and constructivism. Σελ. 13-23: Joep Leerssen, The baton and the frame: or, tradition and recollection (κριτική στον Hirschi). Σελ. 24-35: Caspar Hirschi, "Duck or quack? On the lack of scholarly soundness and decorum in Joep Leerssen’s review (κριτική στον Leerssen). Σελ. 35-48: Joep Leerssen, Response to Caspar Hirschi.
- ↑ [ https://history.ucsd.edu/people/faculty/goodblatt.html David Goodblatt, σύντομο βιογραφικό, δημοσιεύσεις]
- ↑ Carol Bakhos, ανασκόπηση του βιβλίου Goodblatt, David M., Elements of ancient Jewish nationalism. Cambridge: Cambridge University Press, 2006, στο Bryn Mawr Classical Review, 2007.
- ↑ Adam L. Porter, Illinois College, ανασκόπηση του Goodblatt, David M., Elements of ancient Jewish nationalism, 2006, στο Journal of Hebrew Scriptures - Volume 9 (2009)
- ↑ [www.jstor.org/stable/40207028 Weitzman, Steven. “On the Political Relevance of Antiquity: A Response to David Goodblatt's Elements of Ancient Jewish Nationalism.” Jewish Social Studies, vol. 14, no. 3, 2008, σ. 168, JSTOR]
- ↑ [ https://www.jstor.org/stable/40207028?read-now=1&seq=2#page_scan_tab_contents Weitzman, Steven. “On the Political Relevance of Antiquity: A Response to David Goodblatt's Elements of Ancient Jewish Nationalism.” Jewish Social Studies, vol. 14, no. 3, 2008, pp. 165–172. JSTOR, σ. 166.]
- ↑ Ο Aviel Roshwald είναι ιστορικός, καθηγητής στο πανεπιστήμιο Georgetown, Washington DC, ΗΠΑ
- ↑ [ https://www.jstor.org/stable/10.1086/533568?seq=1#metadata_info_tab_contents Ronald Grigor Suny, Reviewed Work: The Endurance of Nationalism: Ancient Roots and Modern Dilemmas by Aviel Roshwald, American Journal of Sociology, Vol. 113, No. 4 (January 2008), σ. 1217-1219]
- ↑ Umut Ozkirimli, Theories of Nationalism: A Critical Introduction, Palgrave, 3η έκδοση, 2017. σ. 71.: "Thus, city-states such as ancient Athens should be regarded as a nation since ancient Greeks had a strong sense of being a single ethnos with shared blood ties, language, a pantheon, mythology, traditional texts and the Olympic Games, ..."
This article "Εθνικισμός στην αρχαιότητα" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Εθνικισμός στην αρχαιότητα. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
