Mixed-member proportional representation
Αρχείο:Electoral systems mmp.svg
Το μεικτό αναλογικό σύστημα εκπροσώπησης (ΜΑΕ) είναι ένα είδος εκπροσώπησης που προσφέρει ορισμένα μεικτά εκλογικά συστήματα που συνδυάζουν τοπικές εκλογές με το σύστημα του νικητή παίρνει τα πάντα με μία αναπληρωματική βαθμίδα με κομματικές λίστες, έτσι ώστε να παράγονται αναλογικά αποτελέσματα συνολικά. Όπως και η αναλογική εκπροσώπηση, το ΜΑΕ δεν είναι ένα μοναδικό σύστημα, αλλά μια αρχή και στόχος πολλών παρόμοιων συστημάτων. Ορισμένα συστήματα που σχεδιάστηκαν για να επιτύχουν αναλογικότητα ονομάζονται μεικτό αναλογικό, ακόμα και αν συνήθως δεν επιτυγχάνουν πλήρη αναλογικότητα. Σε αυτή την περίπτωση, προσφέρουν ημιαναλογική εκπροσώπηση.
Σε τυπικά συστήματα ΜΑΕ, οι ψηφοφόροι παίρνουν δύο ψήφους: μία για να αποφασίσουν τον αντιπρόσωπό τους για τη μονοεδρική τους εκλογική περιφέρεια και μία για ένα πολιτικό κόμμα, αλλά ορισμένες χώρες χρησιμοποιούν παραλλαγές με μία ψήφο. Οι έδρες στη νομοθετική συνέλευση καλύπτονται πρώτα από τους επιτυχημένους υποψηφίους της εκλογικής περιφέρειας και δεύτερον από τους υποψήφιους των κομμάτων με βάση το ποσοστό των εθνικών ή περιφερειακών ψήφων που έλαβε κάθε κόμμα. Οι αντιπρόσωποι των εκλογικών περιφερειών εκλέγονται συνήθως με το σύστημα πλειοψηφίας (FPTP). Οι εθνικοί ή περιφερειακοί αντιπρόσωποι των κομμάτων προέρχονται, στις περισσότερες δικαιοδοσίες, από δημοσιευόμενες κομματικές λίστες, παρόμοιες με την αναλογική εκπροσώπηση ανοικτής λίστας. Για να αποκτήσει έναν εθνικό αντιπρόσωπο, τα κόμματα μπορεί να χρειαστεί να επιτύχουν έναν ελάχιστο αριθμό εδρών εκλογικής περιφέρειας, έναν ελάχιστο ποσοστό της εθνικής ψήφου κόμματος ή και τα δύο.
Το ΜΑΕ διαφέρει από τη μεικτή πλειοψηφική εκπροσώπηση (που συνήθως επιτυγχάνεται με παράλληλη ψηφοφορία) στο ότι οι εθνικές έδρες κατανέμονται στα πολιτικά κόμματα με αναπληρωματικό τρόπο προκειμένου να επιτευχθεί αναλογική εκπροσώπηση σε όλες τις έδρες (και όχι μόνο στις πρόσθετες έδρες). Υπό το ΜΑΕ, δύο κόμματα που λαμβάνουν καθένα το 25% των ψήφων καταλήγουν με περίπου 25% των εδρών, ακόμα και αν ένα κόμμα κερδίζει περισσότερες έδρες εκλογικής περιφέρειας από το άλλο. Ανάλογα με το ακριβές σύστημα που εφαρμόζεται σε μία χώρα και τα αποτελέσματα μίας συγκεκριμένης εκλογής, η αναλογικότητα μίας εκλογής μπορεί να διαφέρει.
Άλλα ονόματα[επεξεργασία]
Το σύστημα σύνδεσης εδρών αναπληρωματικού μεικτού συστήματος που συχνά αναφέρεται ως ΜΑΕ προέρχεται από τη Γερμανία και υιοθετήθηκε με τροποποιήσεις με το όνομα ΜΑΕ στη Νέα Ζηλανδία. Στη Γερμανία, όπου διαχωρίστηκε από ένα διαφορετικό αναπληρωματικό μεικτό σύστημα, ονομάζονταν πάντα προσωπική αναλογική εκπροσώπηση (PPR). Αφού οι παραλλαγές που χρησιμοποιούνται στη Γερμανία παράγουν συνήθως πολύ αναλογικά αποτελέσματα, η αναλογικότητα των εκλογικών συστημάτων επικρατεί πάνω από τον μεικτό χαρακτήρα τους και θεωρείται ουσιαστικά μία τοπική ή προσωπική μορφή της ΑΕ, που χρησιμοποιείται αντί των συμβατικών συστημάτων ανοικτής λίστας. Στα αγγλικά, λόγω αυτής της αλλαγής, το σύστημα δεν θεωρείται πλέον ΜΑΕ στην έννοια ενός μεικτού συστήματος μελών που συνδυάζει την αναλογική και την πλειοψηφική εκπροσώπηση, αλλά θα ήταν μία προσωπική/τοπική έκδοση της ΑΕ. Επειδή διατηρεί την ατομική ψήφο υποψηφίου με έναν σαφώς διακριτό τρόπο από τα συστήματα ανοικτής λίστας, μπορεί να θεωρηθεί ακόμα μεικτό μελών αναλογικό στην έννοια ενός αναλογικού συστήματος που έχει δύο είδη βουλευτών: ένας (μπορεί να) εκλέγεται με ατομικές (υποψηφιού) ψήφους, ένας εκλέγεται με ψήφους (κλειστής λίστας).
Διαδικασίες[επεξεργασία]
Στο ΜΑΕ, ο ψηφοφόρος ρίχνει δύο ψήφους: μία για έναν αντιπρόσωπο εκλογικής περιφέρειας και μία για ένα κόμμα. Στην παραλλαγή που χρησιμοποιήθηκε αρχικά στη Γερμανία, οι πολίτες έδιναν μόνο μία ψήφο, έτσι ώστε η ψηφοφορία για έναν αντιπρόσωπο να σήμαινε αυτόματα και ψηφοφορία για το κόμμα του αντιπροσώπου, η οποία χρησιμοποιείται ακόμη σε ορισμένες εκλογές ΜΑΕ σήμερα και είναι πιο ανθεκτική έναντι τακτικών ψηφοφοριών από τις τυπικές διψηφιακές εκδόσεις. Τα περισσότερα τμήματα της Γερμανίας άλλαξαν στη διψηφιακή παραλλαγή για να κάνουν τους τοπικούς βουλευτές πιο προσωπικά υπεύθυνους. Οι ψηφοφόροι μπορούν λοιπόν να ψηφίσουν το τοπικό πρόσωπο που προτιμούν για βουλευτής χωρίς να λαμβάνουν υπόψη την κομματική τους συναφεία, αφού η κομματική σύνθεση της νομοθετικής συνέλευσης καθορίζεται μόνο από την κομματική ψήφο. Στις ομοσπονδιακές εκλογές της Νέας Ζηλανδίας του 2017, το 27,33% των ψηφοφόρων διαχώρισε την ψήφο του (ψήφισε για έναν τοπικό υποψήφιο διαφορετικού κόμματος από την κομματική του ψήφο) σε σύγκριση με το 31,64% το 2014.
Σε κάθε εκλογική περιφέρεια, ο αντιπρόσωπος επιλέγεται με προεπιλογή μιας μονονίκης μεθόδου (αν και αυτό δεν είναι απαραίτητο απαραίτητο), συνήθως πλειοψηφίας: δηλαδή, ο υποψήφιος με τις περισσότερες ψήφους (πλειοψηφία) κερδίζει.
Οι περισσότερες δικαιοδοσίες χρησιμοποιούν κλειστές κομματικές λίστες για την εκλογή των μη εκλογικών περιφερειακών βουλευτών (ονομάζονται επίσης βουλευτές λίστας). Στις περισσότερες δικαιοδοσίες, οι υποψήφιοι μπορούν να είναι υποψήφιοι και για μία εκλογική περιφέρεια και σε μία κομματική λίστα (αναφέρεται στη Νέα Ζηλανδία ως διπλή υποψηφιότητα). Στην Ουαλία μεταξύ 2006 και 2014 απαγορεύτηκε η διπλή υποψηφιότητα, δηλαδή οι υποψήφιοι περιορίζονταν να ανταγωνιστούν είτε για μία εκλογική περιφέρεια είτε για μία κομματική λίστα, αλλά όχι και για τις δύο. Αν ένας υποψήφιος είναι στην κομματική λίστα, αλλά κερδίζει μία εκλογική περιφέρεια, δεν παίρνουν δύο έδρες. Αντί αυτού, διαγράφονται από την κομματική λίστα και η έδρα του κόμματος πάει στον επόμενο υποψήφιο κάτω.
Στη Βαυαρία, η δεύτερη ψήφος δεν είναι απλώς για το κόμμα αλλά για έναν από τους υποψήφιους στην κομματική περιφερειακή λίστα: Η Βαυαρία χρησιμοποιεί επτά περιφέρειες για αυτό τον σκοπό. Μία περιφερειακή ανοικτή λίστα μέθοδος προτάθηκε για το Ηνωμένο Βασίλειο από την Επιτροπή Τζένκινς (όπου είναι γνωστή ως AMS) και για τον Καναδά από την Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Καναδά, καμία από τις δύο προτάσεις δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Σε αντίθεση με την ανοικτή λίστα μέθοδο του ΜΑΕ επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2016 από τους ψηφοφόρους στο δημοψήφισμα εκλογικής μεταρρύθμισης της Νήσου του Πρίγκιπα Εδουάρδου το 2016.
Μέθοδοι κατανομής[επεξεργασία]
Σε επίπεδο περιφέρειας ή εθνικό επίπεδο (δηλαδή, πάνω από το επίπεδο εκλογικής περιφέρειας) χρησιμοποιήθηκαν διάφορες μέθοδοι υπολογισμού, αλλά το βασικό χαρακτηριστικό του ΜΑΕ είναι ότι ο συνολικός αριθμός των εδρών στη συνέλευση, συμπεριλαμβανομένων των μονοεδρικών εδρών και όχι μόνο των κομματικών λιστών, κατανέμονται στα κόμματα αναλογικά με τον αριθμό των ψήφων που έλαβε το κόμμα στο κομματικό μέρος του ψηφοδελτίου. Αυτό μπορεί να γίνει με διαφορετικές μεθόδους κατανομής (συμπεριλαμβανομένων της μεθόδου D'Hondt ή της μεθόδου Sainte-Laguë). Αφαιρείται από την κατανομή κάθε κόμματος ο αριθμός των εδρών εκλογικής περιφέρειας που κέρδισε το κόμμα, έτσι ώστε οι πρόσθετες έδρες να είναι αναπληρωματικές (αναπλήρωση).
Αντιμετώπιση των υπερπλεοναζόντων εδρών[επεξεργασία]
Πρότυπο:Βλέπε επίσης Αν ένα κόμμα κερδίσει περισσότερες έδρες FPTP από το αναλογικό ποσοστό που έλαβε από την ψηφοφορία κομματικής λίστας, αυτές οι περισσότερες έδρες ονομάζονται έδρες υπερπλεόνασμας (Überhangmandate στα γερμανικά), οι οποίες μπορεί να είναι ένα εμπόδιο για την επίτευξη πλήρης αναλογικότητας.
Όταν ένα κόμμα κερδίζει περισσότερες έδρες εκλογικής περιφέρειας από ό,τι του αναλογεί από το ποσοστό της (κομματικής λίστας) ψήφων, οι περισσότερες δικαιοδοσίες επιτρέπουν σε αυτές τις έδρες υπερπλεόνασμας να διατηρηθούν από τους υποψηφίους που τις κέρδισαν στις εκλογικές περιφέρειας. Μία αντιπαράδειγμα θα ήταν το Bundestag της Γερμανίας, όπου οι νικητές των εκλογικών περιφερειών μπορεί να μην κρατήσουν πάντα τις έδρες τους αφού η τελευταία τροποποίηση του εκλογικού νόμου. Σε μία παραλλαγή ΜΑΕ που χρησιμοποιήθηκε στη Ρουμανία στις εκλογές του 2008 και του 2012, οι έδρες εκλογικής περιφέρειας μπορούσαν να κερδιστούν μόνο από τον νικητή υποψήφιο αν είχε επίσης επιτύχει απόλυτη πλειοψηφία στην εκλογική τους περιφέρεια, εξαλείφοντας έτσι τις έδρες υπερπλεόνασμας.
Στην Βουλή των Αντιπροσώπων της Νέας Ζηλανδίας, όλοι οι εκλεγμένοι βουλευτές για εκλογικές περιφέρειας διατηρούν τις έδρες τους. Για παράδειγμα, στις ομοσπονδιακές εκλογές της Νέας Ζηλανδίας του 2008, το Κόμμα Μαορί κέρδισε το 2,4% των κομματικών ψήφων, το οποίο θα του εξασφάλιζε 3 έδρες στη Βουλή, αλλά κέρδισε 5 έδρες εκλογικής περιφέρειας, αφήνοντας ένα υπερπλεόνασμα 2 εδρών, το οποίο οδήγησε σε μία Βουλή με 122 μέλη. Αν η κομματική ψήφος για το Κόμμα Μαορί ήταν πιο αναλογική με τις έδρες εκλογικής περιφέρειας που κέρδισε, θα υπήρχε μία κανονική Βουλή 120 μελών.
Για να αντιμετωπιστούν οι αναλογικότητες που προκαλούνται από έδρες υπερπλεόνασμας, στις περισσότερες γερμανικές πολιτείες προστίθενται έδρες ισορροπίας (Ausgleichsmandate στα γερμανικά) για να αντισταθμίσουν τις έδρες υπερπλεόνασμας και έτσι να επιτευχθεί πλήρης αναλογικότητα. Για παράδειγμα, το πολιτειακό κοινοβούλιο (Landtag) της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας έχει, αντί του συνηθισμένου 50% αναπληρωματικών εδρών, μόνο 29% εκτός αν χρειάζονται περισσότερες για να ισορροπήσουν τα υπερπλεόνασμα. Αν ένα κόμμα κερδίσει περισσότερες τοπικές έδρες από ό,τι δικαιούται η τοπική ψήφος του συνολικά, το μέγεθος του Landtag αυξάνεται έτσι ώστε το συνολικό αποτέλεσμα να είναι πλήρως αναλογικό με τις ψήφους, με άλλα κόμματα να λαμβάνουν πρόσθετες έδρες λίστας για να επιτευχθεί αναλογικότητα. Οι έδρες ισορροπίας προστίθενται στον κανονικό αριθμό εδρών για τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου. Στη γερμανική πολιτεία της Βαυαρίας, η ψήφος εκλογικής περιφέρειας και η κομματική ψήφος συνδυάζονται για να καθοριστεί η κατανομή των εδρών.
Κατάλογος χωρών[επεξεργασία]
Χώρες με ΜΑΕ[επεξεργασία]
Οι ακόλουθες χώρες έχουν τώρα ΜΑΕ εκπροσώπηση. Οι χώρες που ονομαστικά χρησιμοποιούν ή χρησιμοποιούσαν ΜΑΕ, αλλά στην πράξη είχαν πολύ αναλογική εκπροσώπηση ή δεν εφαρμόστηκε ποτέ, συζητούνται στην επόμενη ενότητα.
| Χώρα | Νομοθετικό σώμα | Χρήση | Αριθμός ψήφων (προσωπική και λίστα) | Σημειώσεις | |-----------------------|-----------------------------------|----------------------------|----------------------------------------------|--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
