Lamitan
Λαμιτάν , επίσημα πόλη του Λαμιτάν , είναι μια συστατική πόλη και νόμιμη πρωτεύουσα της επαρχίας του Μπασιλάν στις Φιλιππίνες. Σύμφωνα με την απογραφή του 2020, έχει πληθυσμό 100.150 ατόμων.
Η πόλη συνορεύει με τον δήμο Τουμπουράν στα ανατολικά, τον δήμο Τίπο-Τίπο στα νότια, τον δήμο Ισαμπέλα στα δυτικά και το στενό Μπασιλάν στα βόρεια.
Ετυμολογία[επεξεργασία]
Το όνομα "Λαμιτάν" προέρχεται από τη λέξη "Λάμι-Λαμιχάν", η οποία σημαίνει έναν συνδυασμό εορτασμού και συνεδρίου. Η πόλη ονομάστηκε έτσι από τους πρώτους Ισπανούς από την Ισαμπέλα που εξερράγησαν την περιοχή. Όταν οι Ισπανοί έφτασαν, οι Γιακάν γιόρταζαν την εθνική τους εορτή. Οι εξερευνητές ρώτησαν για το όνομα του μέρους· οι Γιακάν νόμιζαν ότι ρωτούσαν για τον εορτασμό και εξήγησαν ότι ήταν η γιορτή "Λάμι-Λαμιχάν"· οι Ισπανοί παρεξήγησαν την απάντησή τους και αργότερα αναφέρθηκαν στην τοποθεσία ως "Λαμιτάν".
Ιστορία[επεξεργασία]
Πρώιμη ιστορία[επεξεργασία]
Σύμφωνα με την παλαιότερη ιστορική πηγή που έχει καταγραφεί για την πόλη, οι "Ταγκιχάμας", γνωστοί επίσης ως "Γη Ντιάκ του Σαράουακ", ήταν οι πρώτοι γνωστοί άποικοι στο Μπασιλάν, οι οποίοι εξελίχθηκαν αργότερα στην ομάδα Γιακάν. Η βάση των Γιακάν ήταν στην περιοχή που θα γίνει γνωστή ως Λαμιτάν.
Εποχή αποικισμού[επεξεργασία]
Κατά τη διάρκεια των ισπανικών, αμερικανικών και ιαπωνικών κατοχών, η πόλη ορίστηκε ως ένα από τα δημοτικά διαμερίσματα του Μπασιλάν, τα οποία ήταν τότε μέρος του Ζαμποάνγκα.
Ο Πέδρο "Ντάτου Καλούν" Χαβιέρ Κουέβας θεωρείται ο ιδρυτής του Λαμιτάν. Γεννήθηκε στις 6 Μαΐου 1845 στο Μπακούρ του Καβίτε από τους γονείς του, Σεμπαστιάν Κουέβας και Γκρεγκόρια Χαβιέρ. Ο Πέδρο ήταν ένας παθιασμένος νεαρός άνδρας που αγαπούσε την πατρίδα του και ήταν ευσεβής. Σε ηλικία 27 ετών, καταδικάστηκε σε θάνατο για τις αντισπανικές του δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Καβίτε το 1872, μαζί με δύο άλλους συντρόφους του. Κατηγορήθηκαν για το θάνατο ενός αξιωματικού της ισπανικής Γκουαρντία Θίβιλ. Η ποινή του μειώθηκε σε ισόβια κάθειρξη λόγω της έμμεσης συμμετοχής του στη δολοφονία.
Τον Ιούνιο του 1886, ένας άνδρας που ονομαζόταν Πέδρο Χαβιέρ Κουέβας, γνωστός επίσης ως "Ντάτου Καλούν" στην ιστορία του Μπασιλάν, ανέλαβε την ηγεσία από τους ντόπιους αρχηγούς και ίδρυσε τον οικισμό του Λαμιτάν. Ο οικισμός μεγάλωσε σε μια πόλη με πολιτικά σύνορα που περιελάμβαναν τον ποταμό Γκιόνγκ στα νοτιοανατολικά και τον ποταμό Μπαλαχτασάν στα βορειοδυτικά. Με την πάροδο του χρόνου, εισρέυσε ένας ρους χριστιανών αποίκων, οι οποίοι, μαζί με τους μουσουλμανικούς τους γείτονες, άνοιξαν τον δρόμο για την αγροτική ανάπτυξη στην περιοχή.
Το 1937, το Λαμιτάν έγινε μέρος της πόλης Ζαμποάνγκα. Το Μπασιλάν έγινε μια κατασταλμένη πόλη στις 1 Ιουλίου 1948, ως αποτέλεσμα του "Νόμου της Δημοκρατίας Νο. 288", το οποίο προώθησε ο βουλευτής Χουάν Σ. Αλάνο.
Ίδρυση[επεξεργασία]
Στις 27 Δεκεμβρίου 1973, ο Πρόεδρος Φερντινάντο Μάρκος υπέγραψε το "Προεδρικό Διάταγμα Νο. 356", το οποίο ίδρυσε την επαρχία του Μπασιλάν από την πόλη του Μπασιλάν και περιελάμβανε τρεις δήμους: Λαμιτάν, Ισαμπέλα και Μαλούσο. Το διάταγμα μείωσε την έκταση της πόλης του Μπασιλάν σε λιγότερο από ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο. Στις 2 Δεκεμβρίου 1974, το "Προεδρικό Νο. 593" αναθεώρησε το 356 για να αυξήσει την έκταση της πόλης του Μπασιλάν σε σχεδόν τρία τετραγωνικά χιλιόμετρα και να διαιρέσει την επαρχία σε δέκα δήμους: Λαμιτάν, Ισαμπέλα, Μαλούσο, Σουμισίπ, Λανταουάν, Τουμπουράν, Τίπο-Τίπο, Ταπιαντάνα, Μαλαμάουι και Πιλάς.
Ο Συνταγματάρχης Τόμας Γκ. Νακίλ, διοικητής της 2/1 Ταξιαρχίας που είχε αναπτυχθεί στο Μπασιλάν εκείνη την εποχή, διορίστηκε πρώτος Στρατιωτικός Κυβερνήτης. Μετά από σχεδόν δύο χρόνια, ο Αντιναύαρχος Ρομούλο Εσπαλντόν, διοικητής της Νοτιοδυτικής Διοίκησης (SOWESCOM), ανέλαβε τη θέση του Στρατιωτικού Κυβερνήτη, αλλά οι κυβερνητικές υποθέσεις διαχειρίζονταν από έναν στρατιωτικό επίτροπο, τον Συνταγματάρχη Φλορένθιο Ε. Μαγκσίνο, τον οποίο διαδέχτηκε ο Συνταγματάρχης Αλφέο Ριγιέρα, όλοι διοικητές ταξιαρχιών. Αυτή ήταν η κατάσταση πριν ο Πρόεδρος Μάρκος διορίσει τον Τιμ. Ασάν Καμλιάν, τότε αντικυβερνήτη, ως Κυβερνήτη της επαρχίας του Μπασιλάν.
Η πόλη του Μπασιλάν διαλύθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 1975, με βάση το "Προεδρικό Διάταγμα Νο. 840" μείωσε τον αριθμό των δήμων της επαρχίας του Μπασιλάν από δέκα σε επτά, αφαιρώντας τον Ταπιαντάνα, τον Πιλάς και τον Μαλαμάουι. Ο Πέδρο Σ. Παμαράν, μέλος του επαρχιακού συμβουλίου διορίστηκε το 1975, ως Δήμαρχος του Λαμιτάν. Ο Φουριγκάι διαδέχτηκε τον Παμαράν το 1980. Ο Γουίλφρεντο Σ. Φουριγκάι θεωρείται ο πρώτος εκλεγμένος δήμαρχος του δήμου του Λαμιτάν.
Το 1986, κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Λαού, ο Ράμον Φ. Γκαρσία Τζρ. διορίστηκε Δήμαρχος κατά τη διάρκεια της μεταβατικής κυβέρνησης. Μέχρι το 1988, ο Γουίλφρεντο Σ. Φουριγκάι είχε πάρει τη θέση του δημάρχου με εκλογή και τον διαδέχτηκε ο Ινοθέντε Τζ. Ράμος το 1995 για τρεις συνεχείς θητείες.
Πολιτειοποίηση[επεξεργασία]
Το 2004, ο Ροντέρικ Χ. Φουριγκάι, ένας νεαρός οραματιστής και δυναμικός επιχειρηματίας, είναι ο ανιψιός του πρώην δημάρχου Γουίλφρεντο Σ. Φουριγκάι. Ο Ροντέρικ Χ. Φουριγκάι εξελέγη ως τοπικός Αρχηγός Εκτελεστικής Εξουσίας και υπηρέτησε για δύο θητείες. Επανήγαγε την επιθυμία των κατοίκων του Λαμιτάν να μετατρέψουν το δήμο σε συστατική πόλη.
Στις 18 Ιουνίου 2007, οι εκλογείς στο Λαμιτάν επικύρωσαν το "Νόμο της Δημοκρατίας Νο. 9393" ο οποίος αναζητά να μετατρέψει την πόλη σε συστατική πόλη. Έγιναν συνολικά 26.636 ψήφοι που ψήφισαν "ναι" ενώ μόνο 177 ψήφισαν κατά της κίνησης.
Το Ανώτατο Δικαστήριο των Φιλιππίνων ανακήρυξε τον νόμο πολιτειοποίησης του Λαμιτάν και 15 άλλων πόλεων αντισυνταγματικό μετά από ένσταση που υπέβαλε η Ένωση Πόλεων των Φιλιππίνων στην απόφασή του στις 18 Νοεμβρίου 2008. Στις 22 Δεκεμβρίου 2009, ο νόμος πολιτειοποίησης του Λαμιτάν και 15 άλλων δήμων επανέκτησε το καθεστώς του ως πόλεις ξανά μετά την ανατροπή της απόφασης του δικαστηρίου στις 18 Νοεμβρίου 2008. Στις 23 Αυγούστου 2010, το δικαστήριο επανέφερε την απόφασή του στις 18 Νοεμβρίου 2008, με αποτέλεσμα το Λαμιτάν και 15 πόλεις να γίνουν κανονικοί δήμοι. Τελικά, στις 15 Φεβρουαρίου 2011, το Λαμιτάν γίνεται ξανά πόλη συμπεριλαμβάνοντας τις 15 πόλεις δηλώνοντας ότι η μετατροπή σε πόλη ικανοποιούσε όλες τις νομικές απαιτήσεις.
Μετά από έξι χρόνια νομικής μάχης, στην απόφασή του συμβουλίου, η Ένωση Πόλεων των Φιλιππίνων αναγνώρισε και αναγνώρισε την πολιτειοποίηση του Λαμιτάν και άλλες 15 πόλεις.
Σύγχρονη εποχή[επεξεργασία]
Τον Ιούλιο του 2016, η επαρχιακή κυβέρνηση του Μπασιλάν έθεσε την πρώτη πέτρα για την κατασκευή του νέου επαρχιακού προεδρείου μέσα στο ακατάλληλο 4.000 στρέμματα κτήμα του Πανεπιστημίου των Φιλιππίνων (UP) στο Μπαρανγκάι Σάντα Κλάρα.
Τον Ιούλιο του 2022, το Λαμιτάν κέρδισε εθνική προσοχή όταν η πρώην δήμαρχος Ρόουζ Φουριγκάι, η οποία είχε υπηρετήσει ως δήμαρχος της πόλης από το 2013 έως τον Ιούνιο του 2022, δολοφονήθηκε σε μια μαζική πυροβολισμό στο Πανεπιστήμιο Ατενέο ντε Μανίλα όπου σκοτώθηκαν άλλοι δύο άνθρωποι.
Στις 18 Ιουνίου 2024, κατά τη διάρκεια της εορτασμού της 17ης επετείου της πόλης, ο δήμαρχος Ροντέρικ Φουριγκάι τόνισε και ανακήρυξε την πόλη ελεύθερη από τη φοβερή Αμπού Σαγιάφ στην Έκθεση Κατάστασης της Πόλης (SOCR) του. Ωστόσο, λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση, συνέβη έκρηξη βόμβας σε ένα πρατήριο βενζίνης που βρισκόταν στο Μπαρανγκάι Ματιμπάι.
Γεωγραφία[επεξεργασία]
Το έδαφος είναι σχετικά επίπεδο κατά μήκος των ακτών και λοφώδες σε ορισμένες περιοχές. Η αστική περιοχή βρίσκεται σε ύψος 2,5 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και ελαφρώς κλίνεται προς τα 300 μέτρα προς τα εσωτερικά.
Μπαρανγκάι[επεξεργασία]
Το Λαμιτάν διαιρείται πολιτικά σε 45 μπαρανγκάι. Κάθε μπαρανγκάι αποτελείται από πούροκ ενώ κάποια έχουν σίτιο.
- Αρκό
- Μπα-άς
- Μπαϊμπίνγκ
- Μπαλαχτασάν
- Μπάλας
- Μπαλόμπο
- Μπάτο
- Μπαουνγκός
- Μποχεμπέσσεϊ
- Μποχεϊμπού
- Μποχενάνγκε
- Μποχεσάπα
- Μποχεγιακάν
- Μποχεγιάουας
- Μπουαχάν
- Μπουλαντίνγκ
- Μπουλινγκάν
- Καμπόβο
- Καλουγκουσάν
- Κάμπο Ούνο
- Κολόνια
- Ντανίτ-Πουντοκάν
- Κουλάι Μπάτο
- Λεμπούχ
- Λιμό-οκ
- Λο-όκ
- Λουκσουμπάνγκ
- Λουμουτόν
- Μαγκάντα (Πομπλασιόν)
- Μαλακάς (Πομπλασιόν)
- Μαλιγκάγια (Πομπλασιόν)
- Μαλίνις (Πομπλασιόν)
- Μάλο-ονγκ Κανάλ
- Μάλο-ονγκ Σαν Χοσέ
- Ματατάγκ (Πομπλασιόν)
- Ματιμπάι (Πομπλασιόν)
- Παρανγκμπασάκ
- Σαμπόνγκ
- Σάντα Κλάρα
- Σενγκάλ
- Ταντόνγκ Αχάς
- Τουμακίντ
- Ουμπίτ
- Ουλάμε
Κλίμα[επεξεργασία]
Το Λαμιτάν έχει τροπικό κλίμα με ισχυρές βροχοπτώσεις όλο το χρόνο. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι περίπου 27,5°C. Οι μήνες Μάρτιος έως Μάιος είναι οι πιο ζεστοί, ενώ οι μήνες Νοέμβριος έως Φεβρουάριος είναι οι πιο δροσεροί. Η υγρασία κυμαίνεται από 73% έως 83%.
Πληθυσμός[επεξεργασία]
Η απογραφή πληθυσμού του Λαμιτάν είναι η ακόλουθη:
- 1960: 35.160
- 1970: 37.423
- 1975: 39.703
- 1980: 45.223
- 1990: 47.859
- 1995: 54.433
- 2000: 58.709
- 2007: 82.074
- 2010: 68.996
- 2015: 74.782
- 2020: 100.150
Οικονομία[επεξεργασία]
Στο Λαμιτάν υπάρχουν τρεις ιδιωτικά σχολεία και τρία δημόσια λύκεια. Το Κρατικό Κολλέγιο του Μπασιλάν είναι ένα παράρτημα του κύριου κρατικού ιδρύματος στην Ισαμπέλα. Τα τρία ιδιωτικά ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης είναι το Αυτόνομο Κολλέγιο Μιντανάο, η Σχολή Νοσηλευτικής Μαριάμ και τα Κολλέγια Φουριγκάι.
Η Σχολή Νοσηλευτικής Μαριάμ ιδρύθηκε το 2004 ως μέρος του εκπαιδευτικού της προγράμματος και πήρε το όνομά της από την Παρθένο Μαρία, μια ενοποιητική και οδηγός φιγούρα μεταξύ των Χριστιανών και των Μουσουλμάνων. Προσφέρει επίσης 11 πιστοποιήσεις Tesda για εθνικά πιστοποιητικά.
Εκπαίδευση[επεξεργασία]
Ανώτερη εκπαίδευση[επεξεργασία]
Το Λαμιτάν φιλοξενεί ένα κρατικό κολλέγιο και τρία ιδιωτικά κολλέγια. Το Κρατικό Κολλέγιο Μπασιλάν είναι ένα παράρτημα του κύριου κρατικού πανεπιστημίου στην Ισαμπέλα. Τα τρία ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης είναι το Αυτόνομο Κολλέγιο της Μιντανάο, η Σχολή Νοσηλευτικής Μαριάμ και τα Κολλέγια Φουριγκάι.
Η Σχολή Νοσηλευτικής Μαριάμ ιδρύθηκε το 2004 ως μέρος ενός εκπαιδευτικού προγράμματος και ονομάστηκε Μαριάμ ή Μητέρα Μαρία, μια ενοποιητική και καθοδηγητική φιγούρα μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων. Προσφέρει επίσης 11 πιστοποιήσεις Tesda για εθνικά πιστοποιητικά.
Δευτεροβάθμια εκπαίδευση[επεξεργασία]
Το Λαμιτάν έχει ένα ιδιωτικό σχολείο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, το Claret School του Λαμιτάν, ένα εργαστηριακό σχολείο του Κρατικού Κολλεγίου του Μπασιλάν και πέντε εθνικά λύκεια: Λύκειο Λαμιτάν, Λύκειο Λουκ, Εθνικό Λύκειο Αποικισμού, Εθνικό Λύκειο Ουμπίτ και Εθνικό Λύκειο Παρανγκμπασάκ.
Πρωτοβάθμια εκπαίδευση[επεξεργασία]
Υπάρχουν πέντε περιοχές που αποτελούνται από τριάντα εννέα πρωτοβάθμια σχολεία, ονομαζόμενες Ανατολική περιοχή Λαμιτάν, Νότια περιοχή, Κεντρική περιοχή, Δυτική περιοχή Ι και Δυτική περιοχή II. Υπάρχουν τέσσερα ιδιωτικά πρωτοβάθμια σχολεία.
