Πολυχρονάκης Κωνσταντίνος ή Κουμής (Κρητικός Οπλαρχηγός)
Ο Κωνσταντίνος Πολυχρονάκης ή Κουμής, υπήρξε οπλαρχηγός των κρητικών επαναστάσεων που ξέσπασαν κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα στη μαρτυρική Μεγαλόνησο. Ιδιαίτερα διακρίθηκε κατά την τρίχρονη μεγάλη επανάσταση του κρητικού λαού 1866 - 69.
Πρώτα χρόνια[επεξεργασία]
Ο Κουμής γεννήθηκε στους Βώρους της Μεσαράς γύρω στα 1840[2], όπως σημειώνει με μικρή επιφύλαξη ο βιογράφος του, δικηγόρος και τέως βουλευτής Κ. Πολυχρονάκης. Ο Μουρέλλος μεταθέτει κατά δύο χρόνια τη χρονολογία γέννησης του: 1842, χρονολογία που δεν απέχει πολύ από την προηγούμενη και που μάλλον ενισχύει την άποψη του βιογράφου, γράφοντας "περί το 1840". Απεναντίας στο Νεώτερο Εγκυκλ. Λεξικό του Ηλίου αναγράφεται ως χρονολογία γέννησής του το 1835[3]
Ήταν γόνος της πατριαρχικής οικογένειας: των Πολυχρονάκηδων των Βώρων. Το γενεαλόγιο της οικογένειας φτάνει στο Αμάρι Ρεθύμνου (Ελένες Γερακάρι), απ' όπου ξεκίνησαν οι πρόγονοι του οπλαρχηγού και όλης της οικογένειας, που κατοικεί έκτοτε μόνιμα στους Βώρους. Η παρουσία των πρώτων μελών της στη Μεσαρά μαρτυρείται γύρω στην πρώτη δεκαετία του δεύτερου μισού του 18ου αιώνα.
Ο Κουμής έδειξε νωρίτερα, από μικρό παιδί, τη ζωηρότητα και το ανυπότακτο του χαρακτήρα του. Πολλά και χαρακτηριστικά γεγονότα και επεισόδια της παιδικής του ηλικίας προδηλώνουν το μετέπειτα επαναστάτη του κάμπου και το φόβητρο των Τούρκων στην περιοχή.
Πολεμική Δράση (Εκστρατεία Μαλεβιζίου - Μάχες στην περιοχή Μαλεβιζίου)[επεξεργασία]
Ο μεγάλος ξεσηκωμός του 1866-69 τον βρήκε επαναστάτη στα βουνά.
Από την αρχή του αγώνα ο Κουμής τάχθηκε κάτω από τη γενική αρχηγία του Μιχάλη Κόρακα, στον οποίο έμεινε πιστός φίλος και συναγωνιστής, ευφυής και παράτολμος σ' όλες τις κρίσιμες μάχες της τρίχρονης επανάστασης.
Διακρίθηκε αμέσως για τον ηρωισμό του, από την πρώτη μάχη της επανάστασης τον Αύγουστο του 1866 στο Κανλί Καστέλλι (σημερ. ονομασία: Προφήτης Ηλίας), εναντίον των δυνάμεων του Ρεσίτ Πασά, οι οποίες εξερχόμενες από το Κάστρο του Ηρακλείου προσπαθούσαν να εδρεωθούν στην περιοχή Μαλεβιζίου. Προχώρησε μαχόμενος με το τμήμα του προς Σταυράκια και μέχρι το Μετόχι Δεσπότη(σημ. ονομασία: Αθάνατοι), πλαγιοκοπώντας και τρέποντας σε άτακτη υποχώρηση τους τούρκους, ενώ συνέλαβε αιχμάλωτο τούρκο διοικητή με το όνομα "Αράπης"[4][5].
Η λοφώδης περιοχή πέριξ του χωριού Σταυράκια, αποτελούσε το Κέντρο Βάρους των τουρκικών δυνάμεων που αποσκοπούσαν στον έλεγχο της κοιλάδας του Μαλεβιζίου. Γι' αυτό και η διατήρησή της ήταν στρατηγικής σημασίας για τους Τούρκους[6]. Επίσης ελέγχει την κύρια και τελευταία διάβαση προς Ηράκλειο.
Σε άλλη περίπτωση, με τολμηρή και παρακινδυνευμένη, αλλά εύστροφη ενέργειά του, απεγκλώβισε και διέσωσε ομάδα επαναστατών που βρισκόταν σε δύσκολη θέση περικυκλωμένη από τούρκους[7]. Ο επικεφαλής της ομάδας των επαναστατών ονόματι Βλάσσης από το Πενταμόδι, του εξέφρασε αργότερα την ευγνωμοσύνη του μαζί με πολλούς συγγενείς του, προσκαλώντας τον στο χωριό του.
Ο Κόρακας συχνότατα εκδήλωνε το θαυμασμό του, για την ανδρεία του νεαρού Κωνσταντή, λέγοντας «Εάν είχα 100 σαν τον Πολυχρονοκωνσταντή, θα εβοήθουν τους πολεμούντας εις Γούβες».
Οι επαναστάτες, με την έναρξη του αγώνα ελέγχουν την πεδιάδα της Μεσαράς και μετά την αρχική θετική εξέλιξη της μάχης, διατηρούν τη στρατηγική γραμμή των υψωμάτων από τους ανατολικούς πρόποδες του Ψηλορείτη - περιοχή Κρουσώνα - Πενταμόδι μέχρι Σταυράκια (με το τμήμα του Κουμή) - Δαφνές - Προφήτης Ηλίας(Κανλί Καστέλι) - Ιερά Μονή Αγ. Γεωργίου Επανωσήφη και Αμουργέλλες, η οποία τους επιτρέπει να ελέγχουν πλήρως τις διαβάσεις από Ηράκλειο προς Μεσαρά. Ο αρχικός σχεδιασμός τους επιδιώκει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής Μαλεβιζίου, που αποτελούσε την κυριώτερη "πηγή" προμηθειών διατροφής των κατά το πλείστον μουσουλμάνων κατοίκων του κάστρου του Ηρακλείου, στο οποίο και στρατωνίζοταν οι σημαντικότερες τουρκικές δυνάμεις.
Ειδικά η επιλογή της κατάληψης με την έναρξη των επιχειρήσεων των στρατηγικών υψωμάτων στο Κανλί Καστέλι (μιας περιοχής δεσπόζουσας και φύση οχυρής), τους επιτρέπει να ελέγχουν και τις κύριες προσβάσεις στην τοποθεσία τους από Ηράκλειο. Αυτή η επιτυχία βοήθησε και ευόδωσε την προέλαση και καταδίωξη προς Σταυράκια και Αθανάτους, που με ηρωικό τρόπο έκανε ο ατρόμητος Κουμής, εξουδετερώνοντας ουσιαστικά την τουρκική δύναμη και ανοίγοντας το δρόμο προς το κάστρο του Ηρακλείου. Η κίνηση αυτή έβαλε σε μεγάλο κίνδυνο τις ήδη υπάρχουσες στην περιοχή τουρκικές δυνάμεις, οι οποίες χρειάστηκαν άμεσα ενισχύσεις.
Ανακήρυξή του σε Καπετάνιο (Οπλαρχηγό)[επεξεργασία]
Όμως παρά τον ηρωικό αγώνα των επαναστατών, το πολεμικό Σώμα του Κόρακα αναγκάστηκε να αποσυρθεί εις την Αγία Βαρβάρα, εξαιτίας των σημαντικών ενισχύσεων του υπό τον Ρεσίτ Πασά τουρκικού στρατού, αλλά και του περιορισμένου εξοπλισμού, εφοδιασμού και αναπληρώσεων των επαναστατών. Απ' εκεί ο μεν Κόρακας με το ιππικό κατήλθε στον Κάμπο της Μεσαράς, ενώ ο Πολυχρονάκης ευρισκόμενος στην τουρκοκατοικούμενη περιοχή "Αμουργέλλες" (εκεί υπάρχει και το ομώνυμο χωριό του σημερινού δήμου Μινώα Πεδιάδος), κάλυπτε την απόσυρση των επαναστατών καθυστερώντας τους τούρκους μαχόμενος εναντίον τους με το τμήμα του. Στην σύγκρουση αυτή περιγράφονται πολλές παράτολμες ενέργειες των επαναστατών υπό τον Κουμή, οι οποίες προκάλεσαν τον τρόμο στους τούρκους, αλλά και αρκετές ηρωικές απώλειες του επαναστατικού τμήματος.
Ο Κουμής, αφού ολοκλήρωσε τη μάχη, κινήθηκε στους νότιους πρόποδες του Ψηλορείτη προς το χωριό Καμάρες, όπου εξουδετέρωσε τουρκικό τμήμα το οποίο είχε οργανώσει ενέδρα σε επικίνδυνο πέρασμα φαραγγιού, σκοτώνοντας 12 τούρκους. Στη συνέχεια κατήλθε εις τον κάμπο της Μεσαράς, όπου συνάντησε τον Κόρακα.
Τότε ο Μιχάλης Κόρακας τον ανακήρυξε και επίσημα σε Καπετάνιο (Οπλαρχηγό)[8] , έχοντας αυτή την εξουσία ως Γενικός Αρχηγός των Ανατολικών Επαρχιών της Κρήτης.
Συμμετοχή στη Μάχη του Λασιθίου και προαγωγή σε Χιλίαρχο[επεξεργασία]
Στη μάχη του Λασιθίου το Μάιο του 1867, ήταν επικεφαλής του επίλεκτου σώματος ιππικού των "Κενταύρων", που ο ίδιος είχε συγκροτήσει "δίκην σώματος κρούσεως" για ειδικές πολεμικές επιχειρήσεις.
Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι[9][10] [11]του ποιητή Κωνσταντινίδη, για τη γεναιότητα που έδειξε ο Κουμής στην περίφημη μάχη του Λασιθίου:
"Προβέλνει τότε με ορμή κι άλλο θεριό της Κρήτης,
Πολυχρονάκης Κωνσταντής, γενναίος Μεσαρίτης.
Σαν αετός εφαίνετο επάνω στη φοράδα
κι Κένταυροι ξωπίσω του μ' όλη τη γρηγοράδα"
Ο Χατζηζαχαριάδης εξάλλου στον κατάλογο των αγωνιστών της Μεσαράς και ειδικότερα των αγωνιστών της Πυργιώτισσας προτάσει τον Πολυχρονοκωνσταντή[12]:
"Ο Πολυχρονοκωνσταντής κι Αδάμης Αδαμάκης,
ο Τσιτερής και ο Σκουντής, Κωστής ο Παπαδάκης,
ο Κουμεντής, κι ο πρακτικός Α. Βοριζανάκης,
Χριστοδουλάκης Νικολής κι ο Μύρων ο Μαράκης ..."
Μετά την καθοριστική συμβολή του στη φονική δεκαήμερη μάχη του Λασιθίου (21-30 Μαίου), με τις πολλές προσωπικές και παράτολμες πρωτοβουλίες του κατά τη διάρκεια των μαχών, προαγάγεται από το αξίωμα του οπλαρχηγού στο στρατιωτικό βαθμό του Χιλιάρχου[13], σύμφωνα με σωζόμενο έγραφο της Επαναστατικής Επιτροπής Μαλεβυζίου, Τεμένους και Μεσαράς (που φυλάσσεται στο Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου, με αριθ. 375).
Το έγγραφο της προαγωγής του Κουμή σε χιλίαρχο έχει ημερομηνία 21 Ιουλίου 1867, δηλ. η προαγωγή έγινε σε λιγότερο από δύο μήνες από το τέλος της μάχης του Λασιθίου, η οποία έκρινε την αξιοσύνη του 27χρονου πια επαναστάτη Μεσαρίτη και αναφέρει:
«Έχοντες υπ' όψιν τας προς την φίλην ημών Πατρίδα εκδουλεύσεις Σας, την φρόνησιν, αυταπάρνησιν και δραστήριον ζήλον σας, και την προς τας διαφόρους μάχας γεναιότητα σας, Σας προβιβάζομεν, Κύριε, εις τον βαθμόν του Χιλιάρχου υπό την οπλαρχηγίαν της Πυργιωτίσσης και σας προσκαλούμεν να αναλάβετε τα καθήκοντα της υπηρεσίας σας από σήμερον εκτελούντες σύμφωνα με το αυγουστιανόν ημών πρόγραμμα του 1866».
(Ιστορ. Μουσείο Ηρακλείου, αριθ. 375[14])
Με τον τίτλο αυτόν του Γενικού Αρχηγού της Πυργιώτισσας προσυπογράφει με τον Αδάμ Δαμιανάκη και το Μιχ. Κόρακα διοριστήριο έγγραφο, που συντάχθηκε με δική του σύσταση, απευθυνόμενο στον ομοχώριο και συμπολεμιστή του Αντώνη Κανάκη, με το οποίο του γνωρίζει το διορισμό του σε Εκατόνταρχο στην ίδια επαρχία, σε αναγνώριση της προσφοράς του στον αγώνα και του εκφράζει την ελπίδα ότι θα δικαιώσει τις προσδοκίες των ανωτέρων του:
«Γινώσκοντες την ικανότητά σου διορίζομέν σε τη συστάσει του Γεν. Αρχηγού Πυργιωτίσσης Κου Κωνσταντίνου Πολυχρονάκη Εκατόνταρχον εν τη επαρχία ταύτη επί τη ελπίδι ότι θέλεις φανή άξιος του διορισμού τούτου και δικαιώσεις ούτω τας προσδοκίας ημών».
(Ιστορ.Μουσείο Ηρακλείου, αριθ. 205[15]).
Η δράση του μετά την Επανάσταση[επεξεργασία]
Η Επανάσταση του 1866 θεωρείται η μεγαλύτερη και σοβαρότερη επανάσταση του κρητικού λαού, αλλά και η αιματηρότερη με ολοκαυτώματατα όπως της Μονής Αρκαδίου. Με τη μαζικότητα που είχε, κατόρθωσε για πρώτη φορά να θέσει υπό τον έλεγχό της όλη την ύπαιθρο και να περιορίσει τους οθωμανούς στις μεγάλες πόλεις. Επίσης προκάλεσε την προσοχή και την υποστήριξη σοβαρών φιλελληνικών κινημάτων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη. Η οθωμανική διοίκηση, περί τα τέλη του 1868, προσπαθεί να διχάσει το μαζικότερο επαναστατικό κίνημα της Κρήτης. Αποστέλει στο νησί τον ίδιο τον μεγάλο Βεζίρη Ααλή Πασά, κομιστή παραχωρήσεων. Προσφέρει αμνηστία και προνόμια στους προσκυνημένους. Το 1869 η επανάσταση εκπνέει.
«ἔµελλον ἤδη νὰ εὕρωσι τολµηροὺς πολεµιστάς, πνέοντας δικαίαν ἐκδίκησιν διὰ τὰς πρὸς τοὺς ἀδελφούς των ἀδυνάτους Ἕλληνας βιαιοπραγίας καὶ ἀδίκους φόνους»
(ιστορ. Καλλίνικος Κριτοβουλίδης)
Ο Κουμής, μετά την καταστολή της επανάστασης, παραμένει με τους παράτολμους που δεν δέχτηκαν να καταθέσουν τα όπλα, αλλά αποφάσισαν να συνεχίσουν τον αγώνα με κλεφτοπόλεμο και με ειδικές καταδρομές φθοράς του εχθρού. Οργάνωσε αξιόλογη ομάδα παλικαριών από το χωριό του, τους Βώρους, αλλά και από τα γύρω χωριά: τη Φανερωμένη, το Τυμπάκι, τα Πιτσίδια, το Σίββα και από άλλα γειτονικά.
Με την ομάδα αυτή είχε καταστεί ο φόβος και ο τρόμος των Τούρκων της Πυργιώτισσας, του Κάμπου της Μεσαράς, αλλά και των σκληρών αμπαδιωτών τούρκων (της ορεινής περιοχής στα νοτιοανατολικά του νομού Ρεθύμνου, στους πρόποδες του Ψηλορείτη).
Ειδικά οι μουσουλμάνοι αμπαδιώτες, ήταν ιδιαίτερα απάνθρωποι και καταδυνάστευαν με συνεχείς επιδρομές τις περιουσίες και τους ίδιους τους χριστιανούς της περιοχής της Μεσαράς.
Για το λόγο αυτό η αντάρτικη ομάδα του καπετάν Κουμή προστάτευε τους κατατρεγμένους και υπόδουλους 'Ελληνες.
Απ' αυτήν του τη δράση απέκτησε και το παρατσούκλι "Κουμής" (από τον κούμο (κοτέτσι), όπου έβαζαν τις κότες για να είναι ασφαλείς), διότι "εκούμιαζαν" οι τούρκοι όταν κυκλοφορούσε η ομάδα του.
Την 1η Ιανουαρίου 1912 [16](στο Νεώτερο Εγκυκλ. Λεξικό του Ηλίου αναγράφεται ως χρονολογία θανάτου το 1911[17]) άφησε την τελευταία του πνοή, ευτυχής που πρόφτασε και είδε την Κρήτη ελεύθερη και τους πολυετείς και σκληρούς αγώνες του δικαιωμένους.
Ο τάφος του βρίσκεται στο κοιμητήριο των Βώρων.
Ο Δήμος Ηρακλείου έχει ονοματοδοτήση προς τιμήν του την οδό Πολυχρονάκη, που βρίσκεται μεταξύ Χανιόπορτας και οδού Καλοκαιρινού, σε περιοχή της πόλης με οδούς και άλλων επαναστατών οπλαρχηγών.
Πηγές[επεξεργασία]
- Ιστορικό Μουσείο Ηρακλείου Κρήτης
- «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονάκης Κωνσταντής ή Κουμής», μελέτη του Μιχάλη Νικολιδάκη
- Αρχείο της Οικογένειας Πολυχρονάκη (Βώροι - Ηρακλείου Κρήτης)
- Ιστορία της Κρήτης / I. Δ. Μουρέλλου
- «Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΟΡΑΚΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΜΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΟΥ», του Νικ. Σταυρινίδη
- “Η εκστρατεία του Ομέρ Πασά κατά του Λασηθίου”, του Ι. Κωνσταντινίδη
Παραπομπές[επεξεργασία]
- ↑ Ελευθεροτυπία, (Βιβλίο αφιέρωμα - συλλογικό έργο) (2011). «Η Κρητική Επανάσταση του 1866». Ελευθεροτυπία.
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ ΚΟΣΟΓΛΟΥ, ΣΗΦΗΣ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΗΤΗΣ 1980 (ΑΝΑΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 42 (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ - ΜΑΡΤΙΟΥ 1980)). «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ 'Η ΚΟΥΜΗΣ». «ΑΜΑΛΘΕΙΑ» ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΛΑΣΙΘΙΟΥ. http://phestos.blogspot.com/2022/01/1866-1887.html. «Στα χαρτιά του δικηγόρου Κων/νου Πολυχρονάκη αναγράφεται χρονολογία γεννήσεως το 1840 και θανάτου η 1 Ιανουαρίου 1912. Απεναντίας στο Νεώτερο Εγκυκλ. Λεξικό του Ηλίου υπάρχουν αντίστοιχα οι χρονολογίες 1835 και 1911.».
- ↑ ΚΟΣΟΓΛΟΥ, ΣΗΦΗΣ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΗΤΗΣ 1980 (ΑΝΑΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 42 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ-ΜΑΡΤΙΟΥ 1980)). «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ 'Η ΚΟΥΜΗΣ». «ΑΜΑΛΘΕΙΑ» ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ. «Στην πρώτη σημαντική μάχη πού δόθηκε στο Κανλί - Καστέλι(9) διακρίθηκε ο ατρόμητος Κωνσταντής. Προχώρησε, επικεφαλής του τμήματός του από επαναστάτες της Πυργιώτισσας, μέχρι τα Σταυράκια και το Μετόχι του Δεσπότη (σημ. χωριό Αθανάτοι), όπου και συνέλαβε αιχμάλωτο αξιωματούχο τούρκο διοικητή.».
- ↑ ΝΙΚΟΛΙΔΑΚΗΣ, ΜΙΧ. (Ιανουάριος 1985). Ανάτυπο από τον Α' τόμο. «Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1866-69) ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ή ΚΟΥΜΗΣ». «ΛΥΚΤΟΣ» ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (Ηράκλειο). «Συνέλαβεν αιχμάλωτον Αράπην Τούρκον.».
- ↑ ΝΙΚΟΛΙΔΑΚΗΣ, ΜΙΧ. (Ιανουάριος 1985). Ανάτυπο από τον Α' τόμο. «Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1866-69) ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ή ΚΟΥΜΗΣ». «ΛΥΚΤΟΣ» ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (Ηράκλειο). «Για τη μάχη στο Κανλί Καστέλλι οι ιστορικοί μας δεν αναφέρουν τίποτε το σχετικό. Σημειώνουν απλώς ότι ο Ρεσίτ Πασάς είχε σκοπό να στρατοπεδεύσει στο Καστέλλι Πεδιάδας, όταν όμως πληροφορήθηκε ότι ο Κόρακας και οι συμπολεμιστές του οπλαρχηγού είχαν το στρατόπεδο τους στον Αγ. Μύρωνα, άλλαξε πορεία και έφτασε στις 15 περίπου Αυγούστου 1866 στα Σταυράκια και στρατοπέδευσε στα γύρω υψώματα (ΜΟΥΡΕΛΛΟΥ, Ιστορία, σσ. 1078-79. Πρβλ. ΣΤΑΥΡΙΝΙΔΗ, Κόρακας, σσ. 239-40).».
- ↑ ΚΟΣΟΓΛΟΥ, ΣΗΦΗΣ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΗΤΗΣ 1980 (ΑΝΑΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 42 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ-ΜΑΡΤΙΟΥ 1980)). «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ 'Η ΚΟΥΜΗΣ». «ΑΜΑΛΘΕΙΑ» ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ - ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΝΟΜΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ. «Στην συνέχεια πήρε μέρος στην μάχη της Τυλίσσου(10) στην διάρκεια της οποίας έσωσε από βέβαιο θάνατο τον Βλάσσην από το χωριό Πενταμόδι του Μαλεβυζίου την ώρα που οπισθοχωρούσε, επικεφαλής επαναστατών χριστιανών που είχαν πέσει σε παγίδα Τούρκων με αρχηγό τον Ομέρ Κιούρτη.».
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Νικολιδάκης, Μιχάλης, Διδάκ. Φιλολογίας του Πανεπ. Κρήτης (Ιανουάριος 1985). «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονάκης Κωνσταντής ή Κουμής». ΛΥΚΤΟΣ - Περιοδική Επιστημονική Έκδοση - Πολιτιστικός Σύλογος Πεδιάδας.
- ↑ Νικολιδάκης, Μιχάλης, Διδάκ. Φιλολογίας του Πανεπ. Κρήτης (Ηράκλειο 1985). «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονάκης Κωνσταντής ή Κουμής». ΛΥΚΤΟΣ.
- ↑ Νικολιδάκης, Μιχάλης, Διδάκ. Φιλολογίας του Πανεπ. Κρήτης (Ιανουάριος 1985). «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονάκης Κωνσταντής ή Κουμής». ΛΥΚΤΟΣ - Περιοδική Επιστημονική Έκδοση - Πολιτιστικός Σύλλογος Πεδιάδας.
- ↑ ΝΙΚΟΛΙΔΑΚΗΣ, ΜΙΧ. (Ιανουάριος 1985). Ανάτυπο από τον Α' τόμο. «Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1866-69) ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ή ΚΟΥΜΗΣ». «ΛΥΚΤΟΣ» ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (Ηράκλειο). «Έγγραφο προαγωγής του Κουμή σε χιλίαρχο. Ιστορ. Μουσείο Ηρακλείου, αριθ. 375».
- ↑ ΝΙΚΟΛΙΔΑΚΗΣ, ΜΙΧ. (Ιανουάριος 1985). Ανάτυπο από τον Α' τόμο. «Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1866-69) ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΚΩΝΣΤΑΝΤΗΣ ή ΚΟΥΜΗΣ». «ΛΥΚΤΟΣ» ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ (Ηράκλειο). «Έγγραφο διορισμού του Αντ. Κανάκη στο βαθμό του εκατόνταρχου. Ιστορ. Μουσείο Ηρακλείου, αριθ. 205».
- ↑ Νικολιδάκης, Μιχάλης, Διδάκ. Φιλολογίας του Πανεπ. Κρήτης - συγγραφέας - ιστορικός (Γεννάρης 1985). «Η Κρητική Επανάσταση (1866-1869) και ο Πολυχρονάκης Κωνσταντής ή Κουμής». ΛΥΚΤΟΣ - Περιοδική Επιστημονική Έκδοση - Πολιτιστικός Σύλλογος Πεδιάδας.
- ↑ ΚΟΣΟΓΛΟΥ, ΣΗΦΗΣ (ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ 1980 (ΑΝΑΤΥΠΟ ΑΠΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ 42 (ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ-ΜΑΡΤΙΟΥ 1980)). «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ 'Η ΚΟΥΜΗΣ». ΑΜΑΛΘΕΙΑ. «Στα χαρτιά του δικηγόρου Κων/νου Πολυχρονάκη αναγράφεται χρονολογία γεννήσεως το 1840 και θανάτου η 1 Ιανουαρίου 1912. Απεναντίας στο Νεώτερο Εγκυκλ. Λεξικό του Ηλίου υπάρχουν αντίστοιχα οι χρονολογίες 1835 και 1911.».
This article "Πολυχρονάκης Κωνσταντίνος ή Κουμής (Κρητικός Οπλαρχηγός)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Πολυχρονάκης Κωνσταντίνος ή Κουμής (Κρητικός Οπλαρχηγός). Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
