Νέο Κύμα (ιστοριογραφικό ρεύμα)
Με τον όρο Νέο Κύμα αναφέρεται εκείνη η διεπιστημονική προσέγγιση που εστιάζει κυρίως στη μελέτη του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και εκπροσωπείται στην Ελλάδα κυρίως από τους Πολιτικούς Επιστήμονες Στάθη Καλύβα και Νίκο Μαραντζίδη. Οι ιστοριογραφικές αναγνώσεις του «Νέου Κύματος» προκάλεσαν έντονη αντιπαράθεση μεταξύ ιστορικών, γύρω από τη φύση των εμφυλίων συγκρούσεων, τη διάρκειά τους, τις προθέσεις των πρωταγωνιστών της και την παραμελημένη αριστερή βία.[1]
Ιστοριογραφικά[επεξεργασία]
Απέναντι στη λεγόμενη «αναθεωρητική» ματιά των ιστορικών της γενιάς του ’60-’70, που είχε καθιερωθεί ήδη στη Μεταπολίτευση ως η νέα επιστημονική ορθοδοξία, εμφανίστηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 μια νέα αναθεωρητική ματιά, η λεγόμενη και μετα-αναθεωρητική[2], η οποία θέλησε να διαφοροποιηθεί και να αμφισβητήσει τις μέχρι τότε ιστοριογραφικές «βεβαιότητες» και «ορθοδοξίες»[3]. Αυτές οι νέες αναθεωρητικές ματιές ονομάστηκαν και «Νέο Κύμα»[4][3]. Φορέας αυτής της νέας αναθεωρητικής ματιάς έγινε το «Δίκτυο για τη Μελέτη των Εμφυλίων Πολέμων» με κυριότερους εκπρόσωπους τους Στάθη Καλύβα και Νίκο Μαραντζίδη. Γύρω από το δίκτυο αυτό συσπειρώθηκε μια ποικιλώνυμη ομάδα ερευνητών, διδακτόρων και ακαδημαϊκών που εκφράζουν ποικίλες ιδεολογικές θέσεις ενώ παράλληλα προέρχονται από διάφορα επιστημονικά πεδία[5][6][7].
Θέσεις[επεξεργασία]
Η συγκεκριμένη σχολή αυτοπροσδιορίζεται ως ανεξάρτητη και αντικειμενική[8]. Θεωρεί πως η Ερυθρά Τρομοκρατία αποτελεί τον κύριο λόγο για το φαινόμενο του δοσιλογισμού και της συνεργασίας πολιτών με τις αρχές κατά τη περίοδο της κατοχής[8] και υποστηρίζει πως ο χαρακτήρας της βίας του ΕΑΜ ήταν αυθαίρετος και ταυτόσημος με τη Σοβιετική Τρομοκρατία.[9]. Ο Νίκος Μαραντζίδης υποστηρίζει πως λόγω των διώξεων του μετεμφυλιακού κράτους νομιμοποιήθηκε ηθικά η αριστερή κουλτούρα[10].
Κριτική[επεξεργασία]
Οι αναθεωρητικές αυτές απόψεις του λεγόμενου «Νέου Κύματος» γεύτηκαν τόσο την έντονη (επι)κριτική διάθεση όσο και την αντίσταση των τότε κυρίαρχων ιστοριογραφικών απόψεων, μια κριτική που βρήκε διέξοδο στη δημόσια σφαίρα τη δεκαετία του 2000 με τη μορφή συζήτησης, όπου συμμετείχαν και συμμετέχουν τόσο ειδικοί όσο και μη μέσω δημοσιεύσεων κυρίως σε εφημερίδες όπως Τα Νέα και η Ελευθεροτυπία[11]. Αυτή η συζήτηση, που ονομάστηκε «Διάλογος για την ιστορία», προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον ενός ευρύτερου κοινού, παρήγαγε έντονα επιχειρήματα και απόψεις, ακόμα και σε έντονη γλώσσα μη επιστημονικού επιπέδου, και θεωρείται ότι πρόκειται για μια διαδικασία υπό εξέλιξη την τελευταία εικοσαετία.
Η ιστορική ανάγνωση του νέου κύματος έχει υπάρξει αντικείμενο ιδιαίτερης επιστημονικής διαφωνίας και έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από πληθώρα ιστορικών. Ενδεικτικά, ο Κώστας Παλούκης αναφέρει πως «όσοι διεκδίκησαν η/και διεκδικούν μία μορφή αποπολιτικοποιημένης αναθεώρησης της ιστορίας απέναντι στην καθ' αυτούς αριστερή ιστοριογραφία, εκκινούν είτε από έναν ανοιχτό, είτε από έναν συγκεκαλυμμένο αντικομμουνισμό»[9]. Ο Ιάσονας Χανδρινός αναφέρει πως δεν τεκμηριώνονται σχέδια μαζικών εκκαθαρίσεων η γενικών σφαγών αμάχων ενώ η έκρηξη της βίας «ήταν απότοκη ενός μαζικού εξοπλισμού κοινωνικών δυνάμεων με σαφή εθνικοαπελευθερωτικά-κοινωνικά αιτήματα, παρά σχέδιο δράσης μιας δομικά βίαιης κομματικής ηγεσίας»[12].
Παραπομπές[επεξεργασία]
- ↑ Kostis Kornetis, From Reconciliation to Vengeance: The Greek Civil War on Screen in Pantelis Voulgaris’s 'A Soul so Deep' and Kostas Charalambous’s 'Tied Red Thread', FILMICON: Journal of Greek Film Studies, ISSUE 2, September 2014, σ. 99.
- ↑ Αντωνίου & Μαραντζίδης 2008, σελ. 40.
- ↑ 3,0 3,1 Τζούκας 2012, σελ. 408.
- ↑ Δορδανάς 2015, σελ. 108.
- ↑ Αντωνίου & Μαραντζίδης 2008, σελ. 42, 43.
- ↑ Τζούκας 2012, σελ. 409.
- ↑ «Ομάδα Μελέτης Εμφυλίων Πολέμων»: Μέλη της Ομάδας. www.civil-wars.org. 2010. Αρχειοθετημένο αντίγραφο (23/10/2019). Ανακτήθηκε: 14/3/2021.
- ↑ 8,0 8,1 Παλούκης 2017, σελ. 103.
- ↑ 9,0 9,1 Παλούκης 2017, σελ. 104.
- ↑ Μπακογιάννη 2014.
- ↑ Τζούκας 2012, σελ. 410, 411.
- ↑ Χανδρινός 2012, σελ. 23.
Διαβάστε επίσης[επεξεργασία]
- Manos Avgeridis (2017). «Debating the Greek 1940s: histories and memories of a conflicting past since the end of the Second World War». historein 16: 8-46. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/historein/article/view/9400.
- Polymeris Voglis και Ioannis Nioutsikos (2017). «The Greek Historiography of the 1940s. A Reassessment.». Südosteuropa 65 (2): 316-333. https://www.occupation-memories.org/downloads/Sueosteuropa-The-Greek-Historiography-of-the-1940s_-A-Reassessment.pdf.
- Θανάσης Σφήκας (2011). «Ο ναρκισσισμός των μικρών πραγμάτων: περί σύγχυσης, ιστοριογραφίας και άλλων δαιμόνων». Μνήμων 30: 315-336. doi:. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/7759.
- Θανάσης Δ. Σφήκας (2006). «Μια άλλη συζήτηση που μυρίζει "ναφθαλίνη": ο Μελιγαλάς, το κονσερβοκούτι και η αναθεώρηση της ιστορίας». Ουτοπία: διμηνιαία έκδοση θεωρίας και πολιτισμού (69): 167-176. http://pandemos.panteion.gr/getfile.php?uri=http://localhost:8080/fedora/objects/iid:1785/datastreams/PDF1/content&mimetype=application%2Fpdf&filename=sfikas_OYTOPIA_69.pdf.
- Vassiliki Kaisidou, "The novel of the Greek civil war in the twenty-first century: (post)memory and the weight of the past", Byzantine and Modern Greek Studies, online by CUP, 07 October 2020. (βλ. υποσημειώσεις)
Πηγές[επεξεργασία]
- Αντωνίου, Γιώργος, και Νίκος Μαραντζίδης (2008). Το επίμονο παρελθόν. Στο: Γιώργος Αντωνίου και Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Η εποχή της σύγχυσης. Η δεκαετία του ’40 και η ιστοριογραφία, Αθήνα: Εστία, σ. 11-52.
- Δορδανάς, Στράτος (2015). Ο Goldgahen, το «νέο κύμα» και ο «διάλογος για την ιστορία»: Όψεις και όροι της δημόσιας ιστορίας στη Γερμανία και στην Ελλάδα. Στο: Αντρέας Π. Ανδρέου, Σπύρος Κακουριώτης, Γιώργος Κόκκινος, Έλλη Λεμονίδου, Ζέτα Παπανδρέου, Ελένη Πασχαλούδη (επιμ.), Η Δημόσια Ιστορία στην Ελλάδα. Χρήσεις και καταχρήσεις της ιστορίας, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο, σ. 99-116.
- Μπακογιάννη, Κατερίνα (2014). «Νίκος Μαραντζίδης: «Εχω ξαδέλφια στελέχη του ΚΚΕ. Θεωρούν ότι προδίδω την οικογένεια»». Η Καθημερινή. https://www.kathimerini.gr/opinion/interviews/776107/nikos-marantzidis-echo-xadelfia-stelechi-toy-kke-theoroyn-oti-prodido-tin-oikogeneia/. Ανακτήθηκε στις 12/3/2021.
- Script error: No such module "citation/CS1".
- Τζούκας, Βαγγέλης (2012). «Ο Εμφύλιος μέσα τους». Σύγχρονες ερμηνείες για τη δεκαετία 1940-1950 και πολιτικές διαμάχες στην ελληνική μετανεωτερικότητα. Στο: Βασίλης Κ. Δαλκαβούκης, Ελένη Πασχαλούδη, Ηλίας Σκουλίδας, Κατερίνα Τσέκου (επιμ.), Αφηγήσεις για τη δεκαετία του 1940. Από το λόγο του κατοχικού κράτους στη μετανεωτερική ιστοριογραφία, Αθήνα: Επίκεντρο, σ. 399-417.
- Script error: No such module "citation/CS1".
This article "Νέο Κύμα (ιστοριογραφικό ρεύμα)" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Νέο Κύμα (ιστοριογραφικό ρεύμα). Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
