Εθνικός σοσιαλισμός
Script error: No such module "Sidebar".
Ο όρος εθνικός σοσιαλισμός περιγράφει ένα ιδεολογικο ρεύμα της αριστεράς, που συνδέει τον σοσιαλισμό με ορισμένες εθνικιστικές ιδέες. Αναπτύχθηκε περίπου το 1890 και έκτοτε χρησιμοποιείται για να περιγράψει διάφορες μορφές σοσιαλισμού σε όλο τον κόσμο.
Ο όρος, συγχέεται συχνά με τον «εθνικοσοσιαλισμό» από τότε που ιδρύθηκε το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα το 1920. Όμως ο εθνικοσοσιαλισμός (ή ναζισμός) έχει και άλλα στοιχεία που δεν έχουν καμία σχέση με τον εθνικό σοσιαλισμό, όπως ο ρατσισμός, ο ιμπεριαλισμός, ο ολοκληρωτισμός και ο φυλετισμός.[1] Μερικές σύγχρονες οργανώσεις του νεοναζισμού χρησιμοποιούν τον όρο «εθνικός σοσιαλισμός» για να κερδίσουν υποστήριξη και από άτομα του σοσιαλιστικού χώρου.
Ιστορικό[επεξεργασία]
Στη Γαλλία[επεξεργασία]
.jpg)
Σύμφωνα με τον Μωρίς Μπαρές, αποτέλεσε τον πρώτο "εθνικό σοσιαλιστή".
Ήδη από το 1896, ο Γάλλος συγγραφέας και πολιτικός Μωρίς Μπαρές (Maurice Barrés) επιβεβαίωσε ότι ο πολιτικός Μαρκήσιος του Μορές (marquis de Morès) ήταν «ο πρώτος εθνικός σοσιαλιστής», αν και άλλες πηγές δείχνουν ότι ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη γαλλική εκλογική εκστρατεία του 1898 από τον ίδιο τον Μπαρές, με τη φράση «σοσιαλιστικός εθνικισμός» ή «εθνικιστικός σοσιαλισμός».[2] Ο Μαρκήσιος του Μορές ήταν ένας Γάλλος αριστοκράτης και τυχοδιώκτης που έκανε ταξίδια και επιχειρήσεις στην Βόρεια Αμερική, όπου μετατράπηκε σε σοσιαλιστής, χωρίς να εγκαταλείψει τις εθνικιστικές του πεποιθήσεις. [3] Ο Μορές ίδρυσε τον πολιτικό σύλλογο "Morès et ses amis" ("Ο Μορές και φίλοι του"). Μία από τις πρώτες δημοσιεύσεις του Μορές ήταν η The Workers' Holiday, την Πρωτομαγιά του 1890. Απευθυνόμενος στους εργαζόμενους της Γαλλίας, υποστήριξε τον σοσιαλισμό, με ασφάλιση ατυχημάτων για τους εργαζόμενους και κάλεσε σε δημιουργία ενός «Ανώτατου δικαστηρίου των ανθρώπων» για να δικαστούν οι «κλέφτες της λαϊκής τύχης» και σε μια «δημοκρατική και κοινωνική ανασκόπηση του συνταγματικού κώδικα».[4]
Ο Μπαρές υποστήριξε ότι ένα εθνικό κίνημα δεν θα μπορούσε να είναι ούτε μαρξιστικό ούτε καπιταλιστικό, καθώς και τα δύο δόγματα καταλήγουν πάντα σε «εμφύλιο πόλεμο»: είτε ταξικός πόλεμος πόλεμος, είτε ατομικιστικός πόλεμος ενάντια σε όλους. Έτσι, η ιδέα ενός «εθνικού σοσιαλισμού» εξαπλώθηκε γρήγορα σε όλη την Ευρώπη. Η λύση βασίστηκε στην ιδέα της εγκαθίδρυσης ειρήνης μεταξύ του προλεταριάτου και ολόκληρου του εθνικού σώματος, ώστε να διασφαλιστεί η επιβίωση του έθνους.[4]
Στην Τσεχία[επεξεργασία]
Τα πρώτα μόνιμα εθνικά σοσιαλιστικά κόμματα εμφανίστηκαν στην περιοχή της Βοημίας της τότε Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας στα τέλη του 19ου αιώνα. Το 1898 ιδρύθηκε το Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Τσεχίας, ένα σοσιαλιστικό κόμμα που στόχευε στην επίτευξη της ανεξαρτησίας των Τσέχων από την Αυστροουγγαρία (σε αντίθεση με το κυρίαρχο σοσιαλιστικό κόμμα εκείνη την εποχή, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το οποίο υποστήριζε τη διεθνή επανάσταση) και χαρακτηριζόταν ως ριζικά ρεφορμιστικό και κοινωνικά προοδευτικό κίνημα.[5]
Στην Ιταλία[επεξεργασία]
Ο «εθνικός σοσιαλισμός» της Ιταλίας εκφράστηκε μέσω του επαναστατικού συνδικαλισμού . Κατά την διάρκεια του Ιταλοτουρκικού Πολέμου του 1911-1912, και γενικότερα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, πραγματοποιήθηκε μια διαδικασία «εθνικοποίησης» πνευματικών τομέων του επαναστατικού συνδικαλισμού μέσα στο Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Σε σχέση με το κόμμα, αυτοί οι τομείς θεωρήθηκαν παρεμβατικοί στο κόμμα, καθώς ισχυρίστηκαν ότι με την είσοδο της Ιταλίας στους προαναφερθέντες πολέμους, μόνο με νικηφόρο αποτέλεσμα θα μπορούσε να γεννηθεί η σπίθα της κοινωνικής επανάστασης (θεωρία του «επαναστατικού πολέμου»). Σύμφωνα με αυτούς, ο πόλεμος της Ιταλίας ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ένας προοδευτικός πόλεμος που άξιζε την υποστήριξη και τη συμμετοχή του επαναστατικού προλεταριάτου.
Με την πάροδο των χρόνων όμως συνδικαλιστές και διανοούμενοι όπως ο Ρόμπερτ Μίχελς, ο Άντζελο Ολιβιέρο Ολιβέτι, ο Φιλίπο Κοριντόνι και ο Σέρτζιο Πανούντσιο, μεταξύ άλλων, θα γίνουν θεωρητικοί του Ιταλικού Εθνικού Σοσιαλισμού, που στην συνέχεια θα αλλοιωθεί για να αποτελέσει τελικά την αρχή του φασισμού.
Στη Γερμανία[επεξεργασία]
.jpg)
Αν και η χώρα αυτή είναι πιο γνωστή για την γέννηση του εθνικοσοσιαλισμού, τόσο η έκφραση «Εθνικός Σοσιαλισμός» όσο και οι διάφορες ιδεολογίες που ενσωματώνει είχαν πολλούς προκάτοχους, που χρονολογούνται τουλάχιστον στα τέλη του 19ου αιώνα. Το πρώτο γερμανικό κόμμα που έφερε αυτό το όνομα ήταν ο Εθνοκοινωνικός Σύνδεσμος του αριστερού προτεστάντη πάστορα Φρίντριχ Νάουμαν, που ιδρύθηκε το 1896.[6] Το κόμμα αυτό επιδίωξε να δημιουργήσει έναν «εθνικό σοσιαλισμό» (σε αντίθεση με τον «διεθνή σοσιαλισμό» της σοσιαλδημοκρατίας ) και δεν είχε καμία σχέση με τον αντισημιτισμό ή την ακροδεξιά.[7] Άλλοι στοχαστές του «Εθνικού Σοσιαλισμού» στη Γερμανία, ήταν ο Γιόχαν Πλένγκε, ο Πάουλ Λενς, ο Όσβαλντ Σπένγκλερ και Βέρνερ Ζόμπαρτ. Κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, ο Πλένγκε μίλησε για την εμφάνιση ενός «εθνικού σοσιαλισμού» στη Γερμανία, με βάση αυτό που ονόμασε «ιδέες του 1914» (ημερομηνία έναρξης του πολέμου).[8][9] Παρόμοιες ιδέες εκφράστηκαν ταυτόχρονα από τον σοσιαλδημοκράτη Πάουλ Λενς, με την ιδέα του «πολέμου ως παγκόσμια επανάσταση», ο οποίος θα είχε καθιερώσει τον σοσιαλισμό στη Γερμανία μέσω μιας σοσιαλιστικής επανάστασης, ενώ ο Σπένγκλερ με το βιβλίο του Πρωσιανισμός και σοσιαλισμός, υποστήριξε ότι η κινητοποίηση του 1914, θα μορούσε να αποτελέσει την αρχή για την δημιουργία ενός αυτόχθωνα σοσιαλισμό σε αντίθεση με το πνεύμα του φιλελεύθερου ατομικισμού που επικρατούσε.[10][11]
Πάντως, ο "εθνικός σοσιαλισμός" θεωρείται πως αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για την ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού. Η ιδεολογία αυτή είχε την καταγωγή του στο Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (DAP) του Άντον Ντρέξτλερ και το 1920 μετονομάστηκε σε Εθνικό Σοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP) με νέο ηγέτη τον Αδόλφο Χίτλερ. Το κόμμα αυτό υποστήριξε μια εξαιρετικά αντισημιτική, αντικομμουνιστική, παν-γερμανική και ιμπεριαλιστική πολιτική και γι 'αυτό θεωρούταν πάντα μια ακροδεξιά οργάνωση. Παρόλο που ορισμένες «σοσιαλιστικές» πτυχές φαίνονται στο αρχικό πρόγραμμα του κόμματος (1920), στην πραγματικότητα ο όρος σοσιαλισμός χρησιμοποιήθηκε από τους Ναζί ως υποφύγιο για να προσελκύσει την εργατική τάξη. Επομένως ο εθνικοσοσιαλισμός και το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα δεν είχαν καμία απολύτως σχέση με τον εθνικό σοσιαλισμό, με τη σοσιαλδημοκρατία και τον σοσιαλισμό γενικότερα.[5]
Στην Ελλάδα[επεξεργασία]
Μία μεγάλη προσωπικότητα της Ελληνικής ιστορίας που θα μπορούσε να θεωρηθεί εκφραστής του εθνικού σοσιαλισμού, είναι αναμφισβήτητα ο Ίων Δραγούμης. Το 1900, γνωρίζει τον Μωρίς Μπαρές κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Ελλάδα. Ο Δραγούμης τον συνόδευσε ως οδηγός του για ενάμιση μήνα.[12] Κατά την διάρκεια της εκδρομής αυτής ο Μπαρές ενέπνευσε τον Δραγούμη, οι δυο τους αντάλλαξαν απόψεις και για μια στιγμή σκέφτηκαν να ακολουθήσει ο Δραγούμης τον Μπαρές στην Γαλλία[13]. Ο Δραγούμης εξελίχθηκε σε εξέχων πρόσωπο της ελληνικής πολιτικής και εξέφρασε ξεκάθαρα τις αρχές του, η οποίες βρίσκονται ανάμεσα στις αρχές του εθνικισμού, του σοσιαλισμού, του ρομαντισμού αλλά και του ανθρωπισμού.[14] Ο ίδιος γράφει στο ημερολόγιό του στις 18 Μαρτίου του 1919: «Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός σοσιαλιστής. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να γίνω στενός πατριώτης. Αγαπώ πάρα πολύ τον άνθρωπο για να νοιώσω τον εαυτό μου άτομο. Από άνθρωπος μιας τάξης με ορισμένα συμφέροντα τάξης, γίνομαι σοσιαλιστής με την πλατιά έννοια, και θέλω μια καινούρια οικονομία της κοινωνίας μου και των άλλων κοινωνιών. Από στενός πατριώτης, γίνομαι εθνικιστής, με τη συνείδηση του έθνους μου και όλων των άλλων εθνών, γιατί οι διαφορές των εθνών πάντα θα υπάρχουν, και έχω τη συνείδησή τους και χαίρομαι που υπάρχουν αυτές οι διαφορές, που με τις αντιθέσεις τους, με τις αντιλήψεις τους, υψώνουν την ανθρώπινη συνείδηση και ενέργεια. Από άτομο γίνομαι άνθρωπος».[14][15]
Επίσης, ως κόμμα που ενστερνιζόταν ορισμένες ιδέες που συνδύαζαν τον σοσιαλισμό με στοιχεία εθνικισμού, μπορεί να θεωρηθεί και το ΠΑΣΟΚ κατά τα πρώτα χρόνια της ύπαρξής του. Συγκεκριμένα, στα πρώτα χρόνια της ηγεσίας του, εκτός από σοσιαλιστικές θέσεις, ο Ανδρέας Παπανδρέου υιοθετούσε απόψεις που σχετίζονται με τον εθνικισμό, κάτι που φαίνεται ενδεικτικά και από το σύνθημα «Η Ελλάδα στους Έλληνες». Ο Α. Παπανδρέου, κατήγγειλε συνεχώς τη δεξιά παράταξη για την τραγωδία και απώλεια της Κύπρου, ζητούσε Ελληνοποίηση του Υπουργείου Εξωτερικών, έχοντας παράλληλα σκληρές θέσεις στα εθνικά θέματα με μεγάλη απήχηση σε πολλούς εθνικιστές, ενώ ταυτόχρονα διατήρησε έντονα την σοσιαλιστική ιδεολογία του, επικρίνοντας ακόμα και το ΚΚΕ για δειλή στάση του σε διάφορες απεργίες και κινητοποιήσεις.[16][17][18]
Στην Ινδία[επεξεργασία]
Ο Τζαβαχαρλάλ Νεχρού, μαθητής του Μαχάτμα Γκάντι και μία από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες που διαμόρφωσαν την σύγχρονη Ινδία, συσχετίζεται επίσης με μια ιδεολογία που συνδυάζει τον εθνικισμό με τον σοσιαλισμό. Εξέχων στον αγώνα για την ανεξαρτησία της χώρας του από τη Βρετανική Αυτοκρατορία, αποτέλεσε ηγέτη της σοσιαλιστικής πτέρυγας του Εθνικού Κογκρέσου της Ινδίας, αλλά ταυτόχρονα συνδυάζοντας τις σοσιαλιστικές αυτές απόψεις με πολλά στοιχεία εθνικισμού. Ο Νεχρού διετέλεσε πρωθυπουργός της Ινδίας από τις 15 Αυγούστου 1947 (ανεξαρτησία της Ινδίας), μέχρι και τον θάνατό του.[19] Οι ιδέες αυτές συνεχίζουν να υποστηρίζονται από πολλές πτέρυγες του Εθνικού Κογκρέσου μέχρι και σήμερα, με το κόμμα να αποτελεί την αξιωματική αντιπολίτευση της χώρας.
Στην Αργεντινή[επεξεργασία]
Στην Αργεντινή, από τα τέλη της δεκαετίας του 1960, η έκφραση «εθνικός σοσιαλισμός» έγινε πολύ δημοφιλής, ειδικά μεταξύ των αριστερών υποστηρικτών του Περονισμού, καθώς ο Χουάν Περόν έκανε χρήση του όρου κατά την διάρκεια της εξορίας του.[20][21] Ο ίδιος χαρακτήρισε και το δικό του κίνημα, το Κόμμα Δικαιοσύνης, ως ένα κίνημα που υποστηρίζει τις αρχές του εθνικού σοσιαλισμού. Ήταν ξεκάθαρο από τον λόγο, την ιδεολογία και το έργο του, ότι ο Περόν συνδύαζε τον σοσιαλισμό με στοιχεία εθνικισμού, και μέσω πληθώρας φιλολαϊκών πολιτικών, τείνοντας πολλές φορές και προς τον λαϊκισμό.[22] Ο Περονισμός εξακολουθεί να είναι η κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία στην χώρα, με τον Νέστορ Κίρχνερ, να αποτελεί τον μεγαλύτερο πρεσβευτή της μετά τον Χουάν Περόν.
Ο όρος δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο από τους Περονιστές, αλλά και γενικότερα στα πλαίσια του «αριστερού εθνικισμού» (ιδεολογία που επίσης υποστήριζε ο Περόν). Η ιδεολογία αυτή είχε επίσης επιρροή σε γειτονικές χώρες όπως η Βολιβία, η Χιλή και η Ουρουγουάη. Ειδικότερα στην Ουρουγουάη, επηρέασε τον σοσιαλιστή ιστορικό Βίβιαν Τρίας, ο οποίος έγραψε διάφορα δοκίμια για τον «εθνικό σοσιαλισμό».
Παραπομπές[επεξεργασία]
- ↑ Wolfgang Wippermann: Nationalsozialismus. In: Enzyklopädie des Nationalsozialismus. 2. Auflage. 1998, ISBN 3-423-33007-4, S. 600.
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ 4,0 4,1 Sternhell, Zeev (1994). «Introducción». El nacimiento de la ideología fascista (primera edición). Madrid: Siglo Veintiuno. pp. 12-13. ISBN 84-323-0855-2.
- ↑ 5,0 5,1 Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ []
- ↑ [ https://www.jstor.org/stable/pdf/26225828.pdf?refreqid=excelsior%3Adb7b9e1a49ecb0ef63af2097712d135e Kedar, Asaf. “NATIONAL SOCIALISM BEFORE NAZISM: FROM FRIEDRICH NAUMANN TO THE 'IDEAS OF 1914'.” History of Political Thought, vol. 34, no. 2, 2013, pp. 324–349. JSTOR, www.jstor.org/stable/26225828.]
- ↑ Martin Kitchen. A history of modern Germany, 1800-2000. Malden, Massaschussetts, US; Oxford, England, UK; Carlton, Victoria, Australia: Blackwell Publishing, Inc., 2006, p. 205.
- ↑ Bernd-Rüdiger Hüppauf. War, violence, and the modern condition. Berlin, Germany: Walter de Gruyter & Co., 1997, p. 92.
- ↑ Weitz, Eric D. Weimar Germany: promise and tragedy. Princeton, New Jersey, US: Princeton University Press, 2007.
- ↑ Blamires, Cyprian; Jackson, Paul. World fascism: a historical encyclopedia, Volume 1. Santa Barbara, California, US: ABC-CLIO, Inc, 2006. p. 628.
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ 14,0 14,1 Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ «Το ανδρεϊκό ΠΑΣΟΚ: Από την 3η Σεπτέμβρη στο Σημιτικό εκσυγχρονισμό» του Κ. Ρουσίτης από «Εργατική Εξουσία – Αρχείο».Δημοσιεύθηκε Νοεμβ.2007. Αρχειοθετήθηκε 16/9/2014. Ανακτήθηκε 1/2/2018.
- ↑ Mohan, Jag (1975). «Jawaharlal Nehru and his Socialism». India International Centre Quarterly 2 (3): 183–192. ISSN 0376-9771. https://www.jstor.org/stable/23001834.
- ↑ Horacio R (2013-06-01), PERON LA REVOLUCION JUSTICIALISTA, http://archive.org/details/youtube-fLrG5PcVk38, ανακτήθηκε στις 2021-04-30
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
This article "Εθνικός σοσιαλισμός" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:Εθνικός σοσιαλισμός. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
