| Πιθανή παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων | |
|---|---|
 Το περιεχόμενο που υπήρχε στο παρόν λήμμα πιθανώς παραβιάζει δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Η πρωτότυπη πηγή του κειμένου ή η αιτιολόγηση της σήμανσης αυτής είναι:
| |
|
Αν σκοπεύετε να επεξεργαστείτε το λήμμα, παρακαλούμε να το κάνετε δημιουργώντας μια προσωρινή σελίδα. Ένας διαχειριστής θα αναλάβει τη μετακίνηση του νέου λήμματος που θα επεξεργαστείτε από την προσωρινή σελίδα στον τίτλο του παρόντος λήμματος. | |
|
Κατά τη διάρκεια του αγώνα της ΕΟΚΑ, η ένταση μεταξύ εθνικοφρόνου Δεξιάς και Αριστεράς αυξήθηκε. Η έλευση του Γεώργιου Γρίβα, ο οποίος ήταν γνωστός για αντικομμουνιστική δράση, οι συστάσεις της EOKA να μην συμμετέχουν αριστεροί στον αγώνα και οι απαξιωτικοί χαρακτηρισμοί του ΑΚΕΛ έναντι της ΕΟΚΑ δυναμίτισαν το κλίμα. Κατά τη διάρκεια της δράσης της ΕΟΚΑ, σημειώθηκαν εκτελέσεις οι οποίες, σύμφωνα με την Αριστερά, ήταν πολιτικές δολοφονίες. Από την πλευρά της η ΕΟΚΑ κατηγορούσε την αριστερά της Κύπρου και της Ελλάδας για προδοσία, ιδίως επειδή το ΚΚΕ αποκάλυψε την ταυτότητα του "Διγενή" και αποκαλούσε τον ένοπλο αγώνα "μεμονωμένες τρομοκρατικές εκδηλώσεις".[1]
Περιεχόμενα
Εναρξη του Αγώνα της ΕΟΚΑ[επεξεργασία]
Το ΑΚΕΛ αρχικά κράτησε στάση ουδετερότητας στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Από το 6ο Συνέδριο του Κόμματος, το 1949, όταν ο Εζεκίας Παπαϊωάννου ανάλαβε την θέση του Γενικού Γράμματέα, ο δηλωμένος στόχος του ΑΚΕΛ ήταν η Ένωσις, ωστόσο, σε αντίθεση με τις επιλογές της Δεξιάς, ως τρόπο πάλης πρότασσε τις μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις. [2]Επιπλέον, το ΑΚΕΛ ήταν αρκετά καχύποπτο σχετικά με τον Γρίβα, ο οποίος ήταν γνωστός αντικομμουνιστής από την δράση του με την οργάνωση «Χ». Επιπλέον, τυχών συμμετοχή του ΑΚΕΛ στον αγώνα, θα έθετε σε κίνδυνο τις καλές του σχέσεις με τους τουρκοκύπριους. Από την άλλη, άνθρωποι από την ΕΟΚΑ, έκαναν γνωστό ότι δεν ήθελαν οι κομμουνιστές να αναμιχθούν στον γώνα.[3][1]
Η πολιτική του ΚΚΕ και της ΕΔΑ έναντι της ΕΟΚΑ άλλαξε σημαντικά κατά το 1956, οπότε το ΚΚΕ δέχτηκε ότι η υπόθεση της Ένωσης ήταν "πανεθνική". Πάντως, η στάση της ΕΟΚΑ εναντι του ΑΚΕΛ ήταν συνεχώς επιθετική. [4]
Με την εκεχειρία του 1957 που κήρυξε η ΕΟΚΑ, η ηγεσία του ΑΚΕΛ, υπό τον Ανδρέα Φάντη, αναθεώρησε τη στάση της κάνοντας αυτοκριτική για μια σειρά λαθών στο παρελθόν, κυρίως η διακήρυξη του πολιτικού γραφείου του 1955 η οποία εξύβριζε την ΕΟΚΑ. Η Κεντρική Επιτροπή κατέληξε πως έτρεφε σεβασμό για την ΕΟΚΑ, αν και θεωρούσε καλύτερη τακτική τον δημοκρατικό μαζικό αγώνα.[5] O δε Ανδρέας Ζιαρτίδης, προσπάθησε να προσεγγίσει τον Μακάριο.[5]
Ο Γρίβας θεώρησε τους ελιγμούς του ΑΚΕΛ επικίνδυνους, για αυτό έδωσε οδηγίες να αντιμετωπιστεί η Αριστερά με βία.[6]. Τον Αύγουστο του 1957 ξεκίνησε καμπάνια δυσφήμισης του ΑΚΕΛ και από τα τέλη του μήνα, μασκοφόροι ξυλοκοπούσαν ή πυροβολούσαν κατά των γραφείων της ΠΕΟ (συνδικαλιστικής οργάνωσης του ΑΚΕΛ)[6] Οι ειδήσεις για τη λασπολογία και τους ξυλοδαρμούς έφτασαν στα αυτιά του Μακαρίου στην Αθήνα, ο οποίος δέκτηκε επισκέψεις από κομμουνιστές δημάρχους. Προ του φάσματος του εμφυλίου πολέμου, ο αρχιεπίσκοπος συνέστησε εγκράτεια στον Γρίβα, ο οποίος εξερράγει όταν έμαθε τα νέα καθώς δεν κατανοούσε, όπως γράφει γιατί «οι προδότες θα έπρεπε να προστατεύονται αν είχαν κομμουνιστική συνδικαλιστική ταυτότητα» [7]Συνολικά 23 μέλη του ΑΚΕΛ και συγγενείς τους, σκοτώθηκαν.[8]
Αύξηση της επιθετικότητα κατά της αριστεράς από το 1957[επεξεργασία]
Η ΕΟΚΑ δεν εκδηλώθηκε δυναμικά κατά του ΑΚΕΛ, παρά μόνο το 1958, όταν άρχισαν οι συστηματικές εκτελέσεις στελεχών του κόμματος. Λίγο πριν από την εκδήλωση του κύματος δολοφονιών, στα τέλη του 1957, ο Γρίβας έγραφε στον Mακάριο: "Διά τους κομμουνιστάς έπρεπε να είχε εφαρμοσθή η αρχή την οποίαν υπέδειξα ευθύς εξ αρχής, άμα τη εμφανίσει των εις το πολιτικόν πεδίον, εκ της αφανείας εις ήν κατεδίκασαν εαυτούς διά των πράξεών των? δηλαδή να κτυπηθούν, να ταπεινωθούν, ώστε να μη δύνανται να προβληθούν ούτε επί του πολιτικού ούτε επί του αγωνιστικού πεδίου".[9]
Η τακτική στροφή της ΕΟΚΑ στο να σκοτώνει έλληνες αριστερούς, οδήγησε τις δυνάμεις ασφαλείας να ασχολούνται με την διατήρηση της τάξης, δίνοντας περιθώριο στην ΕΟΚΑ να ανασάνει.[10]
Ο Γρίβας σχεδίαζε να θέσει με τη βια το ΑΚΕΛ στο πολιτικό περιθώριο: "Πρέπει να αντιμετωπίσωμεν την κατάστασιν θαρραλέα. Oι κομμουνισταί είναι αντίπαλοί μας, είτε το θέλουμε, είτε όχι. Eνδείκνυται να τους εξοντώσωμεν ως πολιτικήν οντότητα, ώστε να μη είναι πλέον υπολογίσιμος και δυναμένη διά των αποφάσεών της να επηρεάζη το εθνικόν ζήτημα, όπως δηλ. συνέβαινε μέχρι τούδε".[9]
Η αντίδραση του ΑΚΕΛ και η απάντηση της ΠΕΚΑ[επεξεργασία]
Η ΕΟΚΑ σκότωσε συνολικά 203 ελληνοκύπριους και ένας μικρός αριθμός ήταν μέλη του ΑΚΕΛ. Όμως, η διαφορά με τους υπόλοιπους ήταν ότι τα μέλη του ΑΚΕΛ θεωρήθηκαν ότι πρόδιδαν ως κόμμα τον αγώνα της ΕΟΚΑ.[11][12]
"Δεν πτοούμεθα από οργανωμένας θεατρινιστικάς ενεργείας.Εδηλώσαμεν εξ αρχής και απεδείξαμεν διά των πράξεών μας ότι ο αγών μας είναι Εθνικός και όχι κομματικός.Ο Λαός ας κρίνει έκαστον κατά τας πράξεις του και ουχί από τάς φιλοτομαριστικάς φωνασκίας. Ας κρίνει ποιοι προκαλούν και επιδιώκουν την διάσπασιν του Λαού.Η γραμμή μας είναι καθαρά. Κτυπούμεν αλύπητα διά την ελευθερίαν, αλλά και διά την αυτοάμυνάν μας.Όποιος δεν έχει την εθνικήν αξιοπρέπειαν να μας ακολουθήση, ας κλείση τουλάχιστον το στόμα του και ας παύση να γίνεται το φερέφωνο του κατακτητού, υιοθετών την προπαγάνδα των εχθρών μας.ΕΛΛΗΝΙΚΕ ΚΥΠΡΙΑΚΕ ΛΑΕ. Παραδίδομεν τους ξενοκίνητους διασπαστάς εις την Λαϊκήν Νέμεσιν. ΑΠΟΜΟΝΩΣΑΤΕ ΚΑΙ ΕΞΕΥΤΕΛΙΣΑΤΕ ΤΟΥΣ".[9]
Απολογισμός[επεξεργασία]
Αποκατάσταση φήμης Δολοφονηθέτων Αριστερών[επεξεργασία]
Τον Δεκέμβριο του 2012, η Κυπριακή Δημοκρατία, υπό την προεδρία του Δημήτρη Χριστόφια (επί χρόνια Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ), αποκατέστησε τα φερόμενα ως "αδίκως δολοφονηθέντα πρόσωπα κατά την περίοδο 1956-1958" [13]
Αυτοί ήταν οι ακόλουθοι[14]:
1956-1957[επεξεργασία]
- 13/10/1956 Νεόφυτος Κλεάνθους από τη Μεσόγη
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Αγωνιστών ΕΟΚΑ, για τον θάνατο του Κλεάνθους υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενα ανεπιβεβαίωτα στοιχεία.
- 18/10/1056 Ανδρέας Μιχαηλίδης από τον Κάτω Πύργο
Δεν υπάρχουν στοιχεία.
- 10/12/1956 Μιχάλης Μικρασιάτης από το Φρέναρος
- 10/12/1956 Χριστόδουλος Ορνιθάρης από το Φρέναρος
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Αγωνιστών, οι δυο παραπάνω εκτελέστηκαν από την ΕΟΚΑ στις 10.12.1956 για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές.
- 11/11/1956 Κώστας Σφίγγος από την Ξυλοτύμπου
- 26/11/1957 Παναγιώτης Τσάρος από την Ασσια
Σύμφωνα με τον Σύνδεσμόν αγωνιστών ΕΟΚΑ, ο Τσάρος είναι καταχωρημένος στα θύματα του Αγώνος της ΕΟΚΑ και δεν υπάρχει τίποτε εις βάρος του. Φονεύθηκε από Βρετανική περίπολο.
- 1957 Γεώργιος Πολυτέχνης από το Λευκόνοικο
Εκτελέστηκε το 1958 για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές.
1958[επεξεργασία]
- 21/1/1958 Μιχάλης Πέτρου από τη Λύση, 21.1.58
Σύμφωνα με τον Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, ουδέποτε συζητήθηκε ή αποφασίστηκε από την Οργάνωση ενέργεια κατά του ατόμου αυτού. Ο Μ. Πέτρου ήταν θύμα των περιστάσεων αναταραχής που επεδίωξε η ηγεσία του ΑΚΕΛ και ο θάνατος προκλήθηκε υπό τις ακόλουθες συνθήκες. Ως επικεφαλής ομάδας αριστερών προκαλούσε τους Αγωνιστές της ΕΟΚΑ να βγάλουν τις μάσκες και ήταν εχθρικός. Σε αλλεπάλληλες προειδοποιήσεις να μην κινείται προκλητικά με στόχο να τους αφοπλίσουν εκείνος δεν εννοούσε να σταματήσει και συνέχισε γι’ αυτό και πυροβόλησαν. Στις συνθήκες που προκλήθηκαν κάποιος Αγωνιστής πάτησε τη σκανδάλη, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί ο Μιχάλης Πέτρου και να υποκύψει στα τραύματά του.
- 21/1/1958 Ηλίας Τοφαρής από την Κώμα του Γιαλού, 21.1.58
Σύμφωνα με τον Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, ο θάνατος του Τοφαρή ήταν αποτέλεσμα της οξύτητας και της αντιπαράθεσης που επιδιώχθηκαν από την αριστερά όπως και στην περίπτωση του Πέτρου.
Τον Μάιο του 1958 εκτελέσθηκαν ή δολοφονήθηκαν 5 Αριστεροί.
- 6/5/1958: Κυριάκος Πατατάς από την Πηγή Αμμοχώστου, μέλος της ΠΕΟ
Σύμφωνα με την ΕΟΚΑ αναφέρουν ότι δεν έχουν σχέση με τον θάνατό του και δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθούν οι λόγοι του θανάτου του.[15]
- 23/5/58 Σάββας Μένοικος από τις Γούφες.(λιθοβολισμός μετά βασανισμού){{refn|group="Σημ"|Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο Μιχάλη Μιχαήλ, τον έδεσαν σ’ ένα δέντρο στο προαύλιο της εκκλησίας του Λευκονοίκου και τον λιθοβόλησαν μέχρι θανάτου. Ενώ τον λιθοβολούσαν του έβαζαν ακαθαρσίες στο στόμα, τον έφτυναν και τον έβριζαν. Ετοιμοθάνατος όπως ήταν τον έλυσαν, τον έριξαν στο έδαφος, τον κλοτσούσαν και του ουρούσαν στο πρόσωπο. Και το χειρότερο ήταν ότι εκτελεστές του Μένοικου ήταν κυρίως παιδιά του δημοτικού σχολείου που οι εκτελεστές μάζεψαν με τους τηλεβόες, ενώ μέρος στο έγκλημα έλαβε και ο ιερέας του χωριού, σύμφωνα με τη μαρτυρία του δημοσιογράφου Χρηστάκη Κατσαμπά. Τόσο αποτρόπαιο ήταν το έγκλημα που σήμερα με την ανακίνηση του θέματος οι υπεύθυνοι προσπαθούν να αρνηθούν συμμετοχή. Ο τομεάρχης Φ. Παπαφώτης, υπεύθυνος για τη δολοφονία του Μένοικου, αφού τον χαρακτηρίζει «καταϊσιεμένο», ισχυρίζεται ψευδώς ότι ο Μένοικος πέθανε από… συγκοπή καρδίας[16]
Σύμφωνα με την ΕΟΚΑ, ομάδα της ξυλοκόπησε τον Μενοίκου και τον έδεσε για παραδειγματισμό επί δένδρου ως προειδοποίηση για τις πράξεις και τις δραστηριότητες εναντίον της ΕΟΚΑ.
Ο θάνατος του ήταν αποτέλεσμα καρδιακής προσβολής και οχί λόγω λιθοβολισμού από το αγανακτισμένο πλήθος. Αυτό ανακοινώθηκε επισήμως από το Κυβερνητικό Ραδιοφωνικό Ίδρυμα.
- 23/5/58 Δημήτρης Μάτσουκος οδηγός λεωφορείου, στο χωριό Γύψου
Σύμφωνα με την ΕΟΚΑ εκτελέστηκε για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές.
- 25/5/58 Αντρέας Σακκάς, Πέρα Ορεινής Λευκωσίας, μέλος της ΠΕΟ και πωλητή της «Χαραυγής»
Σύμφωνα με την ΕΟΚΑ εκτελέστηκε για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές.
- 29/5/58 Παναγιώτης Στυλιανού, κατακρεουργήθηκε με ξύλα που έφεραν βελόνες, μπροστά στα μάτια των παιδιών του (μικρότερος 5 ετών)
Εκτελέστηκε για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές. Για τους πιο πάνω η ΕΟΚΑ ανέλαβε πλήρως την ευθύνη για την εκτέλεση τους, γιατί ήταν συνεργάτες των Αποικιοκρατών.
Ιούνιος του 1958[επεξεργασία]
- 18/6/1958 Νικόδημος Ιωάννου από τον Αγιο Θεόδωρο Αγρού
Σύμφωνα με την ΕΟΚΑ εκτελέστηκε για συνεργασία με τους Άγγλους κατακτητές.
Αυγουστος του 1958[επεξεργασία]
- 9/8/58 Σάββας Θούπος από την Τύμβου
Σύμφωνα με τον Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, η περίπτωση Θούπου οφείλεται σε καθαρά προσωπικούς λόγους και η ΕΟΚΑ δεν είχε καμία σχέση με αυτήν.[17]
- 26/8/58 Μαρία Χαρίτου από τη Μηλιά Αμμοχώστου
- 26/8/58 Δεσπούλα Κατσούρη από τη Μηλιά Αμμοχώστου, σε ηλικία 13 χρονών, σαν κοιμότανε στο κρεβάτι της
Σύμφωνα με τον Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, oι δύο γυναίκες δεν εκτελέστηκαν αλλά ήταν θύματα πυροβολισμών που ερρίφθησαν για αυτοπροστασία των αγωνιστών, όταν πλήθος αριστερών με ασπίδα γυναίκες, όρμησαν για να αφοπλίσουν και να βγάλουν τις μάσκες των αγωνιστών, και να τους αποκαλύψουν.[18]
- Δεκέμβριος 1958 Πιερής Πιστόλας από το Λευκόνοικο.[13]
Σύμφωνα με τον Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959, ότι ουδέποτε απασχόλησε την ΕΟΚΑ ο δε θάνατος του από ξυλοδαρμό δεν είναι έργο της Οργάνωσης.[19]
Απάντηση Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ[επεξεργασία]
Οι σύνδεσμοι αγωνιστών ΕΟΚΑ συνήθως επιθυμούν την έρευνα για τις δολοφονίες και εκτελέσεις την περίοδο του Αγώνα. Ωστόσο απάντησαν στην αποκατάσταση των δολοφονημένων δηλώνοντας πως οι ίδιοι δεν μπορούν να αποκαταστήσουν τη φήμη κανενός, καθώς έχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε, πολλοί μάρτυρες έχουν πεθάνει, είχαν υπεισέλθει αστάθμητοι παράγοντες στις υποθέσεις και πως κατά τη διάρκεια ενός αντάρτικου δεν μπορούσαν να κρατούν σημειώσεις. [20]
Αποκάλυψη του ονόματος του Διγενή[επεξεργασία]
Ο Πέτρος Παπαπολύβίου[Σημ 1]] ισχυρίζεται ότι δεν είναι ο Ζαχαριάδης που απεκάλυψε την ταυτότητα του Διγενή στους Άγγλους, παρ' ότι δημοσιοποίησε τη σύνδεση του Γ. Γρίβα με την ΕΟΚΑ. Σχολιάζει «…Έχουμε υποστηρίξει και αλλού ότι, ακριβολογώντας, ο Ν. Ζαχαριάδης τον Απρίλιο 1955 δημοσιοποιεί μεν τη σύνδεση του Γ. Γρίβα με την ΕΟΚΑ, αλλά δεν «αποκαλύπτει στους Άγγλους την ταυτότητα του Διγενή», αφού στο άρθρο του μιλά για δύο διαφορετικά πρόσωπα: Τον «αρχιχίτη και αντιστράτηγο (sic) Γρίβα», που «διευθύνει τη δουλειά αυτή», και τον «ψευτοδιγενή», «ένα ψεφτοπαλικαρά αξιωματικό – χίτη του Γρίβα», που τον θεωρεί επικεφαλής της ΕΟΚΑ. Από πού, όμως, έμαθε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ τη σύνδεση του Γ. Γρίβα με τον «ψευτοδιγενή»; Πιστεύουμε, από την Κύπρο. Όπως έγραφε, μια βδομάδα αργότερα, την Πρωτομαγιά του 1955, ο «Νέος Δημοκράτης», σε σχόλιο εναντίον του «ψευτοδιγενή του αρχιχίτη Γρίβα»: «Το ΑΚΕΛ είναι το κόμμα που ξεσκέπασε τον αμερικανοαγγλοκίνητο ψευτοδιγενή και έδειξε στο λαό πως τα μάσκουλά του σκοπόν έχουν να συγκαλύψουν την προδοσία του Κυπριακού από μέρους της παπαγικής κυβερνήσεως».…»[22]
O Χάιντς Ρίχτερ εισηγείται πως με την δήλωση του, ο Ζαχαριάδης όντως αποκάλυψε ποιος κρύβεται πίσω από τον Γρίβα. Μάλιστα ερμηνεύει την αποκάλυψη αυτή πως ήταν η εκδίκηση του για τα αντικομμουνιστικά έκτροπα της «Χ»[23][Σημ 2]
Σημειώσεις[επεξεργασία]
- ↑ Ο Πέτρος Παπαπολυβίου είναι καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου[21]
- ↑ Υπάρχει διχογνωμία για την ημερομηνία της συγκεκριμένης εκπομπής. Ο Σπύρος Παπαγιωργίου στο βιβλίο του ΑΚΕΛ, το άλλο ΚΚΕ αναφέρει την 26η Απριλίου, ενώ ο Thomas W Adams στο AKEL:The Communist Party of Cyprus αναφέρει την 22α Απριλίου.[24]
Παραπομπές[επεξεργασία]
- ↑ 1,0 1,1 Αντωνίου 2015, σελ. 234-5.
- ↑ Richter 2010, σελ. 40.
- ↑ Richter 2010, σελ. 53.
- ↑ Αντωνίου 2015, σελ. 238-245.
- ↑ 5,0 5,1 Ρίχτερ 2011, σελ. 710.
- ↑ 6,0 6,1 Ρίχτερ 2011, σελ. 711.
- ↑ Ρίχτερ 2011, σελ. 712.
- ↑ Richter 2010, σελ. 77.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Lim 2018, σελ. 45-71.
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ 13,0 13,1 Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ http://www.makarios.eu/cgibin/hweb?-A=718&-V=history
- ↑ Η απάντηση των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 στην προσπάθεια του ΑΚΕΛ να αποκαταστήσει τους Προδότες του!
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Η απάντηση των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 στην προσπάθεια του ΑΚΕΛ να αποκαταστήσει τους Προδότες του!
- ↑ Η απάντηση των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 στην προσπάθεια του ΑΚΕΛ να αποκαταστήσει τους Προδότες του!
- ↑ Η απάντηση των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959 στην προσπάθεια του ΑΚΕΛ να αποκαταστήσει τους Προδότες του!
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Script error: No such module "citation/CS1".
- ↑ Ρίχτερ 2011, σελ. 264
- ↑ Ρίχτερ 2011, σελ. 264: σελ 264, υποσημείωση 121
Πηγές[επεξεργασία]
- Αντωνίου, Αντώνης, (2015) "Ελληνική αριστερά και το Κυπριακό ζήτημα στην δεκαετία του 1950, Διδακτορική Διατριβή, Παν/μιο Θεσσαλίας, Σχολή Ανθρωπιστ.& Κοινωνικών Επιστημών, Βόλος
- Script error: No such module "citation/CS1".*Παπαδημήτρη Π, Πετρίδη Π., (1980). Ιστορική Εγκυκλοπαίδεια της Κύπρου. τόμος 11ος. Λευκωσία: εκδόσεις Κ. Επιφανίου,
- Script error: No such module "citation/CS1".
This article "ΕΟΚΑ και αριστερά" is from Wikipedia. The list of its authors can be seen in its historical and/or the page Edithistory:ΕΟΚΑ και αριστερά. Articles copied from Draft Namespace on Wikipedia could be seen on the Draft Namespace of Wikipedia and not main one.
