Γιώργος Ζογγολόπουλος και Πλατεία Ομονοίας

Ο γλύπτης Γιώργος Ζογγολόπουλος έχει συνδέσει το όνομά του με την πλατεία Ομονοίας στο κέντρο της Αθήνας από τη δεκαετία του 1950 και μετρά πάνω από μισό αιώνα παρουσίας σε αυτή.

Η σχέση του γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου με την πλατεία Ομονοίας ξεκινά το 1958, όταν του απονεμήθηκε από κοινού με τον αρχιτέκτονα Κ. Μπίτσιο το 1^οκαι το 3^ο βραβείο στον Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό και Καλλιτεχνικό διαγωνισμό που είχε προκηρυχθεί από το τότε Υπουργείο Συγκοινωνιών και Δημοσίων Έργων για την διαμόρφωση της πλατείας Ομονοίας.

Η σύνθεση της πλατείας Ομονοίας το 1958 περιελάμβανε έναν εξωτερικό κύκλο ο οποίος περιέκλειε ένα μικρότερο ισοσκελές εξάγωνο, μέσα στο οποίο βρίσκονταν ένα ισοσκελές πεντάγωνο. Στο πεντάγωνο αυτό ήταν τοποθετημένη μια υδάτινη γλυπτική σύνθεση αποτελούμενη από πίδακες που σχημάτιζαν ένα υδάτινο διαγώνιο τόξο που προσέκρουε σε έναν υδάτινο τοίχο και από μία υδάτινη κολώνα ύψους 18,00 μέτρων. Στον αντίποδα της υδάτινης αυτής κολώνας η γλυπτική σύνθεση προέβλεπε την τοποθέτηση ενός γλυπτού με τίτλο «Ποσειδώνας».

Στον εξωτερικό χώρο μεταξύ του κύκλου και του εξαγώνου αρχικά είχε σχεδιαστεί μια σύνθεση αποτελούμενη από χρωματιστά βότσαλα, η οποία ωστόσο δεν πραγματοποιήθηκε και στη θέση της τοποθετήθηκε τελικώς γκαζόν.

Το έργο πραγματοποιήθηκε και εγκαινιάστηκε το 1960, με τους γνωστούς σε όλους μας υδάτινους πίδακες, όμως το αναπόσπαστο γλυπτό «Ποσειδώνας» ουδέποτε τοποθετήθηκε στην πλατεία Ομονοίας.

Στη συνέχεια έγιναν διάφορες παρεμβάσεις στην πλατεία, τοποθετήθηκε το γλυπτό «Δρομέας» του Κώστα Βαρώτσου και τελικά στο πλαίσιο της νέας διαμόρφωσης της πλατείας Ομονοίας, ύστερα από διαγωνισμό που διεξήγαγε η εταιρία «Ενοποίηση Αρχαιολογικών Χώρων Α.Ε.» το 2001, τοποθετήθηκε στην πλατεία, στη θέση όπου ευρίσκεται μέχρι σήμερα, το υδροκινητικό γλυπτό του Γιώργου Ζογγολόπουλου με τίτλο «Πεντάκυκλο», το οποίο το ίδιο έτος είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην Biennale της Βενετίας.

Το γλυπτό βρίσκεται ανατολικά της πλατείας μεταξύ των οδών Πανεπιστημίου και Σταδίου μέσα σε ειδικά διαμορφωμένη δεξαμενή νερού, έχει ύψος 15 μέτρα, είναι κατασκευασμένο από ανοξείδωτο ατσάλι και αποτελείται από σταυροειδή κατασκευή με πέντε κύκλους οι οποίοι κινούνται με τη βοήθεια του νερού.

Η υδροκινητική λειτουργία του γλυπτού επί σειρά ετών παρέμενε ημιτελής, καθώς είχε διακοπεί η παροχή νερού. Εξαίρεση αποτελεί ένα σύντομο χρονικό διάστημα -τέλη 2008 με αρχές 2009-, κατά το οποίο το έργο συντηρήθηκε σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων και λειτούργησε υδροκινητικά, όπως το είχε σχεδιάσει ο δημιουργός του